Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 63

59
ef mandatar fer úr Þjóðabandalaginu, getur vel orðið deila
um það, hvort vist í bandalaginu sé óhjákvæmilegt skilyrði
fyrir því, að aðili geti haldið mandatinu, og þá hvort hann
geti losnað úr bandalaginu fyrr en liann sleppir því. Hér er
Þjóðahandalagið aðili og getur því ekki úrskurðað málið.
Hentast mundi að fela Haagdóminum úrlausn þessa máls.
Ósamræmi kemur fram milli ákvæða 3. mgr. 1. gr. sm. ann-
ars vegar og 2. mgr. 26. gr. og 4. mgr. 16. gr. hans hins vegar.
Ef aðili fer úr bandalaginu eftir 3. mgr. 1. gr., skal hann
hafa efnt skyldur sínar samkvæmt a) og b) að ofan. En sá,
er fer úr því vegna þess, að hann vill ekki ganga að breyt-
ingum á sáttmálanum, getur farið fyrirvara- og skilmála-
laust. Og ef aðilja er vikið úr bandalaginu, er ekki spurt um
efndir hans á skyldum sínum gagnvart öðrum ríkjum eða
gagnvart bandalaginu. Hann er að vísu rekinn vegna van-
efnda sinna á sumum þeirra, en það er ekki heldur spurt
um efndir lians á öðrum skyldum, t. d. greiðslu eftirstöðva
árgjalds.
2. Eins og segir í 4. gr. IV, getur sá félagi Þjóðabandalags-
ins, sem ekki vill hlíta breytingu á sáttmálanum, farið úr
því með því að tilkynna ósamþykki sitt framkvæmdarstjóra
bandalagsins.
3. Loks má víkja aðilja úr Þjóðabandalaginu samkvæmt
4. mgr. 16. gr. sm. fyrir brot á sérhverjum sáttmála banda-
lagsins. (I enska textanum: „Any member of the League
which has violated any covenant of the League may be de-
clared to be no longer member of it“. í franska textanum:
„Peut étre exclu de la Société tout membre qui s’est rendu
coupable de la violation d’un des engagements résultant du
pacte“). Textarnir virðast ekki vera samhljóða. Enski text-
inn tekur til allra samninga, sem bandalagið stendur að, en
franski textinn einungis til brota á sjálfum sáttmálanum.
Vera má þó, að skilja eigi enska textann þannig, að átt sé
við sáttmálann, eins og liann verður liverju sinni (any co-
venant). Staða ákvæðisins í sáttmálanum bendir, sem fyrr
segir, til þess, að höfundur hans hafi hugsað sér, að það
yrði einkanlega notað um brot samkvæmt 16. sbr. 17. gr., en
orðalagið tekur þó ótvírætt til brota á öllum fyrirmælum
sáttmálans, en sjálfsagt yrði ákvæðið að eins notað, ef um
stórvægileg brot er að tefla. Ráð bandalagsins, en ekki þing,
getur vikið aðilja úr því. Ef aðili skipar ekki sæti í ráðinu,