Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 190

186
vill ekki verða talið nauðsynlegt. Ætti t. d. að banna að selja
þeim nauðsynjar til daglegrar notkunar? Ælti að meina
þeim að gera sér arðbærar eignir sínar eða vinna fyrir sér
i landi því, þar sem bannið er á lagt ? Ætti að meina þeim
þar almenn liorgaraleg' réttindi, t. d. að ganga þar í hjóna-
band við þegna landsins o. s. frv.? Þannig má lengi spvrja.
En þessar spurningar sýna bezt, liversu fráleitt bannið mundi
vera, ef því væri stranglega fylgt, og hversu erfitt mundi
verða að framkvæma það. Hreinna væri beinlínis að vísa
mönnunum úr landi, eins og tíðkast í ófriði, en hér er varla
ófriðarástand milli liins seka og þeirra, sem leggja viðskipta-
bannið á.
3. En þó er þriðja atriðið líldega fráleitast. í venjulegri
styrjöld milli ríkja, svo ægileg' sem liún þó er, hefur réttur
iilutlausra ríkja þó almennt verið viðurkenndur til að skipta
við þegna ófriðarríkjanna. En liér á að taka þann rétt af
þeim. Sérstaklega er þetta fráleitt um þegna þeirra ríkja,
sem ekki eru í Þjóðabandalaginu. Það ætti t. d. eftir 1. mgr.
16. gr. sm. að liefta alveg siglingar einliverrar siglingaþjóð-
arinnar til lands, sem viðskiptabannið hvílir á. Það er liætt
við því, að t. d. Bandaríkin kynnu þvi illa, ef hefta ætti við-
skipti þeirra við eitthvert annað ríki i Ameríku, eða Rússland,
ef meina ætti því viðskipti ef lil vill við beztu viðskiptalönd
þess. Slikt bann mundi fæða af sér mikil vandræði að þessu
leyti. Því vrði ekki haldið uppi, nema með fullkomnu hern-
aðar-eftirliti bæði á sjó og' landi. Og mundi það þó oft verða
afarerfitt. Og liverir vildu leggja bannið á með það fyrir
augum, að þeir sviftu sjálfa sig ef til vill beztu viðskiptasam-
böndunum og' vrði að lialda því þar að auki uppi með hafn-
banni (blokade) gagnvart hlutlausu stórveldi? Út af slíkri
ráðstöfun mætti ef til vill búast við nýrri styrjöld af liálfu
sumra þeirra, sem fyrir því vrði.
Það er yfirleitt ekki líklegt, að til viðskiptabannsins yrði
nokkurn tíma tekið, nema smáríki ættu í lilut. En þar verð-
ur þörfin á því liklega minnst, því að smáríkin láta sér frem-
ur lvnda aðgerðir ráðs bandalagsins í deilum, sem ekki liafa
farið til dóms eða í gerð. Gegn stórveldiun yrði því trauðla
beitt, því að þar yrði það of viðurhlutamikið fyrir þá, sem
því beittu. Það gæti auðveldlega flækt þá í styrjöld, sem þeir
væru alls ekki við búnir að leggja út i, og hefðu ekki heldur
vilja til að leggja út í.
Eitt af mörgum atriðum, sem til greina koma, er ræða skal