Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Blaðsíða 129
125
lögum lands síns til að skipa sæti í æðsta dómstóli þess eða
viðurkenndir fyrir þekkingu sína í þjóðarétti, 2. gr. skplskr. í
tilnefningu dómaraefna i landi hverju á að liggja trygging
fyrir þessum skilyrðum, en bæði ráð og þing getur líka at-
liugað þau. Það er og skilyrði fvrir setu í dóminum, að dóm-
ari gegni ekki jafnhliða neinu pólitísku starfi eða fram-
kvæmdarstjórnarstarfi. Hann mætti því ekki vera þingmaður,
sendiherra eða vfirhöfuð embættismaður i neinu landi. Al-
vinnustarfsemi mundi almennt varla heldur þykja samrím-
anleg dómarastarfinu. Það er vfirhöfuð ætlazt til þess, að
dómendur séu algerlega óluíðir menn og enga ytra valdi háð-
ir, sbr. 1. gr. skplskr. Dómari á að fara eftir réttarreglunum
eða dæma ex hono et æquo, ef aðiljar vilja, shr. 38. gr. skp-
lsk. Afstaða lians til þings og ráðs bandalagsins er svipuð og
afstaða dómara, einkum æðstu dómaranna, gagnvart umboðs-
valdinu í menningarlöndum nútímans. Dómurinn sker sjálf-
ur úr því, hvort nokkurt starf dómara sé ósamrímanlegt stöðu
iians, shr. 18. gr. skplskr.
b. Um skilyrði dómara til að dæma einstök mál gilda yfir-
leitt þær reglur, sem í því efni er eftir farið í siðuðum lönd-
um. Dómari í Haagdómi skal því víkja sæti, ef hann hefur
verið við mál riðinn sem aðili, t. d. sem utanríkisráðherra,
ráðunautur eða málflytjandi o. s. frv. Dómurinn sker úr þess-
um atriðum.
Dómari skal, áður en hann tekur til starfa, vinna lieit um
það, að liann skidi rækja starfann iilutdrægnislaust og sam-
vizkusamlega, 20. gr. skplskr.
5. Hvorki þing né ráð getur svipt dómendur stöðu þeirra.
Meðan kjörtíminn er ekki liðinn, verður dómari ekki settur af,
ne.ma dómurinn sjálfur Iiafi i einu hljóði — en þar getur
dómari ekki sjálfur greitt atkvæði -— dæmt, að hann liafi
misst almennu skilvrðin, 18. gr. sklskr.
6. Dómendur njóta almennt sömu hlunninda sem sendi-
herrar, meðan þeir gegna starfanum, 19. gr. skjdskr. Með
vfirlýsingu hollenzku stjórnarinnar 22. maí 1928 er þessum
málum skipað með svipuðum iiætti og gert var í Svisslandi
um stofnanir og starfsmenn Þjóðahandalagsins þar. Um dóm-
ara, sem eru hollenzkir þegnar, gildir samsvarandi og um
starfsmenn bandalagsins í Svisslandi, sem eru þegnar þess
lands. Dómendur liafa í árslaun 35 þúsund gullfranka, en for-
seti 60 þúsund. Þing Þjóðabandalagsins ákveður laun starfs-
manna dómsins, 32. gr. skplskr.