Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1933, Page 3
Formáli.
Á íslenzka hefur liingað iil ekki verið skráð neitt heildarrit
um Þjóðabandalagið, og enga verulega fræðslu hefur almenn-
ingur átt kost á um það. Er þessu ólíkt farið víða í öðrum
töndum, þar sem jafnvel alþýðuskólar eiga að fræða nem-
endur sína um þessa stofnun. Um Þjóðabandalagið hefur þeg-
ar verið skráð mjög mikið, bæði sérstakar bælcur og svo
ágrip í þjóðréttarritum. Auk þess gefur bandalagið sjálft út
fjölda rita um skipulag sitt og störf sín. Það yrði oflangt mál
að telja rit þessi, enda ómögulegt vegna þess, hversu mörg þau
eru og víðsvegar dreifð. En auk rita Þjóðabandalagsins sjálfs,
hef ég haft langmest gagn af þremur ritum um skipulag þess
og starfsemi. Þessi rit eru:
Schucking und Weberg, Die Satzung der Völkerbundes,
Jean Ray, Commentaire du pacte de laSociété des Nations og
Georges Scelle, L’organisation internationale du travail.
Vegna þess, að ritgerð þessari var markað rúm, þá hefi ég
orðið að sleppa tilvitnunum í önnur rit en sjálfar réttarheim-
ildirnar, og mun hún því ekki geta gert kröfu til þess að vera
„vísindaleg", eins og nú virðist siður að skilja það liugtak,
enda var aðalatriðið að semja y firlit yfir skipulag og starf-
semi Þjóðabandalagsins, en ekki tæmandi eða „lærða“ bók
um það. Vænti ég þess, að þeir, sem vilja, geti aflað sér nokk-
urrar slíkrar fræðslu af ritgerð þessari.
Þjóðabandalagið er stofnað mest fyrir albeina Wilsons
Randaríkjaforseta, sem virðist hafa verið bjartsýnn maður
á eðli stjórnmálanna i framtíðinni, en ekki að sama skapi
slyngur til ráðagerða eða skipulagningar. Ber Þjóðabanda-
lagið þess ýmsar minjar. En auk þessa hefur það í fram-
kvæmdinni oft gert meira í því að sýnast en vera. Það hefur
að vísu gert ýmislegt þarflegt og gott, en höfuðtakmarki sínu,
að halda uppi friði milli ríkja og draga úr herbúnaði, hefur
það alls ekki náð, og engar líkur til þess, að það nái því um