Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.12.1967, Page 143

TlMARIT VFl 1967
141
að taka við kostunum, þróa þá og koma þeim
í framkvæmd? Stendur ekki ýmislegt til bóta í
þessu efni hér á landi? Þetta er mjög eðlilegt
miðað við allar aðstæður. Við gleymum því oft,
að einkenni íslands og íslenzks þjóðfélags er fá-
mennið, sú staðreynd, að við erum ekki nema
200.000 manns. Þess vegna eigum við erfitt með
að leysa af höndum verkefni, sem stærri þjóð-
um eru tiltölulega auðveld. Þess vegna verðum
við raunverulega að gera mjög strangar kröfur
til okkar sjálfra um að bæta skipulag okkar
þannig, að sem mestur árangur náist af þeim
takmörkuðu starfskröftum og fjármunum, sem
við höfum yfir að ráða.
Einar M. Jóhannsson:
Fundarstjóri og heiðruðu gestir. Mig langar
aðeins að skjóta hér inn í sambandi við það,
sem Jónas Haralz sagði áðan, um sambandið
milli rannsóknastofu og framleiðanda. Það er
alveg rétt hjá Jónasi, að það er ekki nóg að
búa til vöru á rannsóknastofu, hún getur verið
ágæt í sjálfu sér. Það þarf að gera markaðs-
rannsókn á henni, áður en raunveruleg fram-
leiðsla er hafin. Við leituðum t.d. í haust til
Rannsóknastofnunar sjávarútvegsins í sambandi
við lifur og lifrarpasta, sem dr. Sigurður minnt-
ist á, og fundum bráðlega út, að varan í sjálfu
sér var góð, en hún passaði ekki fyrir markað-
inn. Síðan höfum við gert ítrekaðar tilraunir og
þreifað okkur áfram með þessar vörur og teljum
okkur núna vera komna með nokkuð góða vöru
— góða lifur. Við erum ennþá að þreifa fyrir
okkur með pasta en við erum samt með ágæta
vöru þar, sem við getum selt, en erum ekki full-
komlega ánægðir með. Að þessum markaðskönn-
unum loknum, er hugmyndin hjá Sambandi ísl.
samvinnufélaga að reyna að fá aðra til þess að
framleiða þessar vörur, hvort sem það verður
undir framleiðslumerki kaupenda, einhverju
hlutlausu merki eða undir framleiðslumerki Sam-
bandsins. Það skiptir ekki öllu máli. En ég held,
að það sé yfirleitt of dýrt fyrir hvern einstakan
framleiðanda að ætla að taka rannsóknastofu-
vöru, jafnvel þó að hún sé góð í sjálfu sér, og
gera markaðskönnun á henni. Þessi tilraun, sem
við erum að gera suður í Hafnarfirði núna, er
kannski fálm og kák eins og er, en við vonumst
til þess að fá eitthvað almennilegt út ur þessu.
Við höfum þegar fengið, jafnvel frá Tékkósló-
vakíu, ágæta pöntun í lifrina, og við vitum að
við getum fengið markað fyrir hana, bæði suð-
ur á Spáni og í Frakklandi. En við höfum ekki
þorað að bjóða hana ennþá, vegna þess að þetta
er ekki rétti tíminn til þess að afla hráefnis í
þessa vinnslu, og það þýðir í sjálfu sér ekki að
byrja sölur, fyrr en við erum nokkuð öruggir
um að geta framleitt í þetta. Það kom áþreifan-
lega í ljós í sambandi við þessa lifrarsölu til
Tékkóslóvakíu, er við sendum þangað sýnishorn
og fengum pöntun um hæl upp á 100.000 dósir
og áttum að framleiða þetta á einum mánuði.
Þá fengum við þau svör í Dósaverksmiðjunni,
þegar við báðum um dósir undir þetta magn:
„Því miður, það er ekki hægt. Við getum látið
ykkur hafa dósirnar, að vísu, en ekki lokin“.
Við höfum lítið við dósimar að gera loklausar.
Ég hef reyndar aldrei heyrt talað um það, að
dósir væru seldar loklausar fyrr en þarna, en
þetta er ofurlítið dæmi um, hverja erfiðleika er
við að etja. Sem betur fór erum við búnir að
tryggja okkur litprentaðar dósir frá Finnlandi
fyrir aðeins um 60% af því verði, sem við urð-
um að borga fyrir dósirnar hérna heima, þá átt-
um við eftir að borga miða og vinnu við að líma
þá á og annað, þannig að það má reikna með,
að þessar dósir, litprentaðar að utan, kosti okk-
ur aðeins helming þess, sem þær kosta hér heima.
Það, sem kom mér aðallega til þess að standa
upp hérna, var ekki þetta heldur hitt, að ég
held að við séum að sitja af okkur ýmislegt í
sambandi við sjávarafurðir, og það sem kom
mér fyrst og fremst til þess að fara að hugsa
um þetta er það, að Japanir hafa verið hér eins
og gráir kettir í allan vetur til þess að kaupa
hrogn. Og til hvers? Ekki til þess að flytja út
aftur, heldur til þess að selja á innanlandsmark-
aði í Japan. Þeir ætla að kaupa hrogn héðan,
borga $ 100,—/tonn í flutningskostnað frá Evr-
ópu, og selja þau á innanlandsmarkaði í Japan,
sem borgar a/« af þeim vinnulaunum, sem við
greiðum hérna! Það hlýtur eitthvað að vera
bogið við þetta. Fyrst við erum að tala um
hrognin, þá minnir mig, að 1964 hafi verið flutt
út iðnaðarhrogn fyrir um 50 millj. króna. Hefðu
þessi hrogn verið soðin niður hérna heima, þá
mundu þau hafa skapað útflutningsverðmæti,
sem væri hér um bil þrefalt hærra. Og við get-
um reiknað með, að þriðjungur af því hafi farið
í erlendan kostnað og þá hefðum við átt eftir
um 50 millj. krónum meiri útflutningsverðmæti
nettó, heldur en við fengum út úr þessum frystu
hrognum, en það er álíka mikið eða meira en
kísilgúrverksmiðjan fræga mundi skila á einu
ári. Og ekki nóg með það. Ég held, reiknað svona
með slumpareikningi, að til þess að anna þessari
niðursuðu hefði kannski þurft að flytja inn nið-
ursuðuvélar fyrir á milli 5 og 10 millj. króna.