Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1949, Page 53

51
Annað er það, að sjúkdómurinn lagðist einkum á miðaldra fólk og
eldra; ekkert barn innan 10 ára aídurs virðist hafa veikzt, svo að vitað
væri. Þar við bætist, að klíniskt virðist þessi faraldur hafa hagað sér
nokkuð með öðrum hætti en títt er um eiginlega mænusótt (sbr. um-
sögn Lárusar Jónssonar læknis í skýrslu 1948). Enda mun það nú
sumra manna mál, að hér hafi ekki verið um mænusótt að ræða í
venjulegum skilningi, heldur áður óþekktan sjúkdóm eða afbrigði.
Annars er mér, því miður, ekki nægilega kunnugt um gang og háttu
þessa faraldurs til að geta lýst honum að gagni. Var um það leyti, er
hann gekk, erlendis, en staðgengill minn hafði engar athuganir gert
eða skráð, aðeins talið á farsóttaskrám tölu þeirra sjúklinga, er hann
fékk vitneskju um, og er erfitt að grafast fyrir um þetta eftir á.
Blönduós. Fannst 6 sinnum fyrstu 3 mánuði ársins. Var fyrsta til-
fellið í Höfðakaupstað í manni á þritugsaldri, sem var nýkominn frá
^iglufirði. Skömmu seinna lagðist systir hans, sem er á líku reki, en
nýstaðin af barnssæng. Var hún mjög lengi að ná sér, en um lamanir
Var ekki að ræða. Hjá þeim systkinum virtist vera um typiska Akur-
eyrarveiki að ræða. Nokkru síðar fengu 3 unglingar frammi í hérað-
lrjU veikina á vægu stigi, og hagaði hún sér líkt og abortív mænusótt
sú, er maður hefur átt hér áður að venjast.
Sauðárkróks. Faraldur sá af mænuveiki (Akureyrarveikinni), er
hyrjaði í nóvember f. á., náði hámarki í janúar og fer svo að smádvína
nr því. í marz eru aðeins skráð 4 tilfelli og engin eftir það. Á 10 sjúk-
hngum bar á smálömunum (paresis),* 1) sem virtust batna að fullu
lneð tímanum og stundum undarlega l'ljótt. Allir voru þessir lömuðu
sJúkIingar fullorðnir, nema 1 stúlka, 10 ára, 2 voru karlmenn. 5 af
Pessum sjúklingum höfðu paresis á femur, 3 á handleg'g, 1 á fram-
nandlegg og fæti og 1 á legg. Einn af þessum sjúklingum, kona mjög
neurotisk, var í sumar rannsökuð af sérfræðingi í taugasjúkdómum
hj• R. Guðmundssyni), og taldi hann, að um functional lömun væri að
‘æða hjá henni. Má vera, að svo hafi verið i fleiri tilfellum. Annars
'V'tist mér, að margir þessara sjúklinga væru mjög lengi að ná sér,
Pn að ekki væru lamaðir. Virtust þeir beinlínis vera andlega lamaðir,
et syo mætti segja. Kvörtuðu þeir næstum endalaust, en objectívt var
'enjulcga lítið að finna. Vildi hjá ýmsum sækja í það horf, að þeir
engju mánuðum sainan upp aftur og aftur sörnu einkennin og þeir
nnðu í byrjun veikinnar, svo sesn höfuðverk, ríg aftan í hálsi og verki í
11 hinum, óþægindi fyrir hjarta o. þ. h. Treyslu þeir sér ekki til áreynslu
vafizt hefur fyrir mönnum að nefna paresis íslenzku heiti, sem liæfi i mark,
^ !: Pessa viðleitni héraðslæknisins á Sauðárkróki (smálömun) og héraðslæknisins
fc .v' a,nmstanga hér á undan (minna háttar máttrýrnun). Til er á islenzku fyrir-
ji . arlitið forskeyti: i, sem er smækkunar- eða úrdráttarforskeyti, sbr. íbeizkur,
I |^Ur’ iblár, iboginn, íbrattui-, íbroslegur, ídræmt, ifeitur, iflatur, ígrár, ígrænn,
( ,.'lr’ íhallur, íholur, ilangur, ilumpinn, irauður, isaltur, ivolgur, ípunnur, iþykkur
alf • * jöncla.ls orðabók). Vandalaust er að bæta hér við fleiri samsvarandi orðum,
en^i • í'talciur> sem er ulgeugt- Ótvíræð dæmi finnast ekki um hliðstæð nafnorð,
barf nema dálitið ímyndunarafl til að ímvnda sér, að síðast nefnt sagn-
im mer'tingar vegna verið eins til komið og þá um leið nafnorðin: imynd og
Par f. n’ enda jafnvel einnig orð eins og: ítak og íþrótt. Samkvæmt þessu er
e iskur rétt þýtt á íslenzku: ilama eðá ílamaður og paresis þá: ilömun.