Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1949, Qupperneq 79

77
10,3 af 100 þúsundum, hafði raunar þrefaldazt síðan 1920, eða á
20 árum.
7. Þótt kaupstaðir iandsins hafi yfirleitt hetri útkomu en sveitirnar,
þá munar það ekki alltaf miklu, og eru árin 1931—1940 sérstak-
lega óhagstæð kaupstöðunum, hvað þetta snertir, þrátt fyrir betri
aðstöðu, en hér er ísafjörður þó undantekning, því að þar deyr
enginn heimilisfastur úr botnlangabólgu allt tímabilið, sem skýrsl-
ur Hagstofunnar ná yfir.
8. Ekki verður aukin dánartala á öllu landinu, svo og aukin aðgerða-
tala, skýrð með öðru en raunverulegri aukningu botnlangabólg-
unnar í landinu, bæði hér og annars staðar; og styður rannsókn
á sjúkradagbókum uppskurðarsjúklinga hér 1947 þessa ályktun,
en þar kom meðal annars í l jós, að 84, eða nærri 60% sjúklinganna,
sýndu greinileg einkenni um áður afstaðin botnlangaköst.
0. Handtæknisaðgerð, í tíma, virðist vera eina örugga leiðin til með-
ferðar eins og stendur, og verður aðgerð oft að bera keim af fyrir-
byggjandi ráðstöfunum, þegar í hlut eiga sjúklingar, sem fjarri
búa tækni eða/og sjúkrahúsum, en hér er mciri hluti sjúkling-
anna utan bæ jar.
10- Batahorfur virðast því aðeins öruggar, að aðgerð sé gerð í tíma,
og eru þess vegna horfur mun betri hjá innanbæjarfólki heldur en
utan bæjar, bæði hvað snertir dánartölur og complicationes, svo
sem perforatio, ígerð og lífhimnubólgu.
Um orsakir til aukningar botnlangabólgunnar hin síðari ár verð-
ur ekkert fullyrt af þeim athugunum, sem hér liggja fyrir, en þar
kunna að koma til greina mataræði, nærvera sérstakra graftar-
sýkla og arfgengt byggingarlag botnlangatotunnar.1)
Um botnlangaskurði sína á árinu 1949 segir sjúkrahúslæknir:
Handlæknisaðgerðir voru 234 á árinu, þar af 83 appendectomiae eða
rúmur þriðjungur. Af þessum 83 sjúklingum komu 28 úr öðrum hér-
^ðum, úr ísafjarðardjúpi, Strandasýslu, Súganda- og Önundarfirði,
Bolungarvík, Reykjavík, Vestmannaevjum og Færeyjum. Seinna hluta
ai’sins gekk illkynjaður botnlangabólgufaraldur. Á mörgum þeirra sjúk-
lnga, sem ópereraðir voru í kasti, var botnlanginn orðinn gangrenös
°g kominn að perforatio. 3 sjúklingar komu á þessum tíma með
aPpendicitis perforata. Einn þeirra dó úr peritonitis. Telpa, 5 ára gömul,
var eftir uppskurðinn lengi þungt haldin með hita yfir 39° í 10 daga,
vn þá fyrst fór hún að smáhressast. Þriðja tilfellið var bóndi úr
^trandasýslu, sem hafði verið veikur af botniangabólgu frá því i ágúst
°g fengið slæm köst með 39° hita. Við uppskurðinn kom í Ijós, að
appendix var perforatus og coecum ein bóiguhella, svo að eliki var
nsegt að gera appendectomiam að þessu sinni. Gerð var incisio cum
^rainage. Fleiri sjúklingar með appendicitis perforata komu ekki á
þessu ári.
1 þetta rœddi landlæknir síðan munnlega við hlutaðeigandi sjúkrahús-
‘tkni. Vonandi tekur nú að draga úr þessum ískj’ggilega botnlangabólgufaraldri
úeirra Isfirðinga, ef ekki fyrir annað, þá það, að þeir hljóta hvað af hverju að
'eiða botnlangalausir. Hefur þegar mikið rénað síðan 1947, sbr. skýrslu sjúkra-
huslæknis, sem á eftir fer.