Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 64

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 64
62 PETER HALLBERG ANDVARI anna sjálfra hverrar um aðra. Sem dærni um þetta síðastnefnda kýs ég frá- sögnina af því, þegar Gunnar hefur verið dæmdur útlagi og er á leið til skips með Kolskeggi bróður sínum, en ákveður að snúa aftur og vera kyrr á Hlíðarenda. I athugasemdum um þetta vitnar Bandaríkjamaðurinn Theodore Anders- son í þessi orð Kolskeggs, er hann mælir til Gunnars: „Hvorki skal eg á þessu níðast og engu öðru, því er mér er til trúað; og mun sjá einn hlutur svo vera, að skilja mun með okkur“ (183). En síðan segir Andersson: „Kolskeggur er eini lykill okkar að skoðun höfundarins. Gunnar hefur strítt hart og lengi móti hinum þunga straumi ófriðar þess, sem kona hans hefur flækt hann í, en að síðustu bugast hann og lætur undan síga. Hann hefur ekki vaxið að virðingu og grípur nú til þess ráðs að fara sínu fram og hlíta eigin siðgæðisvitund" (Speculum, A Journal of Mediaeval Studies, Vol. XLV, No. 4, October 1970, 587. bls.). Ég er ekki alveg viss um, hvað hér er átt við með „virðingu" (personal honor), sem er þá í augurn Anderssons jákvætt hugtak, í mótsetningu við „eigin siðgæðisvitund" (personal morality), sem virðist vera neikvætt. En hvað sem því líður, er mjög ólíklegt, að Gunnar hafi talið sig engu skipta sjónar- mið það, sem bróðir hans heldur fram. 1 raun og veru má vel hugsa sér, að brigzlyrði Kolskeggs sé aðferð höfundarins til þess að sviðsetja og gera ábrifa- meiri innri baráttu Gunnars. En nú hefur Gunnar tekið ákvörðun, knúinn áfram af einhverju afli — „eigin siðgæðisvitund" eða einhverju öðru — sem er sterkara en hlýðni hans við dómsúrskurðinn í máli hans. Ég held, að við ætturn að sjá í orðum Kolskeggs einmitt skoðun h a n s á því, hvaða rök ættu hér að vera þyngst á metunum. Að skoðun höfundarins verðum við að leita í heildinni, í öllum þeim dómum urn Gunnar, sem fundnir eru bæði fyrir og eftir „brottfararþáttinn". En það er óþarfi að minna lesendur Njálu á, að það er ávallt vísað til sérstakra mannkosta Gunnars, miklu oftar en gert er um nokkra aðra sögupersónu. „Við alla vilda eg gott eiga“ (84), er setning, sem lýsir manninum vel. „Sáttgjarn hefi eg jafnan verið“ (145), er önnur svipuð setning. Og þessi ummæli á vissulega ekki að skilja svo sem þau séu mælt af grobbi, heldur hreinskilni. Eftir víg Gunnars hrósar Gizur hvíti honum: „Mikinn öldung höfum vér nú að velli lagið, og hefir oss erfitt veitt, og mun hans vörn uppi, meðan landið er byggt“ (191). Slík lofræða, lögð í munn Gizurar við þetta tækifæri, er líkleg til að segja rnikið urn álit höfundarins sjálfs. Að öllu samanlögðu virðist furðulegt og alveg gagnstætt einföldum skilningi lesandans - á 14. öld ekki síður en á 20. öld — að leggja megináherzlu á umrædd orðaskipti Gunnars og Kolskeggs, þegar um heildar-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.