Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 110

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 110
108 ÞORSTEINN SÆMUNDSSON ANDVAHI stjörnufræði. Mun þetta vera elzta örugga heimildin, sem vitnar til nýstár- legra hugmynda Kóperníkusar um þessi efni. Arið 1512 lézt Lúkas hiskup Watzenrode. Flutti Kóperníkus þá til From- hork og tók við störfum sínum sem einn af kanúkum dómkirkjunnar. Kanúk- arnir, sem voru 16 talsins, skiptu með sér stjórn þeirra héraða, sem heyrðu undir dómkirkjuna. Þeir höfðu í raun yfirvald og dómsvald, ákváðu leigu- gjöld og skatta og urðu reglum samkvæmt að hafa að minnsta kosti tvo þjóna og þrjá hesta hver. Ekki þurftu þeir að vera lærðir í guðfræði, því að stiirf þeirra voru meira veraldlegs en kirkjulegs eðlis, en hænir urðu þeir þó að lesa og sálumessur, þegar mikið lá við. Þriðjungur Varmíu var undir yfirstjórn dómkirkjunnar í Frombork (2/3 tilheyrðu hiskupi persónulega). Árið 1516 var Kópcrníkusi falin umsjón með þessum landsvæðum í heild. Varð hann þá að flytja til Olsztyn, um 80 km inni í landi. Þar dvaldi hann frá 1516 til 1521 og annaðist yfirgripsmikil stjórn- unarstörf af ýmsu tagi. í því sambandi er þess sérstaklega minnzt, að hann tók til meðferðar vandamál, sem snerti myntsláttu í landinu. Talsverð hrögð voru þá að því, að mynt væri hrædd upp til að ná silfri úr peningunum, en síðan voru slegnir aðrir peningar úr ódýrari málmum. Árið 1517 lauk Kóperníkus við ritgerð, þar sem hann gerði tillögur um nýjar og fastari reglur um myntsláttu. Þeim tillögum var fylgt áratug síðar með góðum árangri, hæði í Póllandi og Litháen. Á þessum árum tók Kóperníkus að vinna að stjörnufræðilegum hugðar- efnum sínum fyrir alvöru, en annir gerðu honum erfitt fyrir. Þar á ofan hættist styrjöld, sem hófst árið 1520 með því, að sveitir hinna þýzku riddara, sem lönd áttu að Varrníu, gerðu innrás í héraðið. Biskupinn yfir Varmíu sendi tvo kanúka til fundar við yfirmann riddarareglunnar til að leita eftir mála- miðlun, og var Kóperníkus annar þeirra, sem til ferðarinnar valdist. Sátta- tilraunin mistókst, og riddararnir lögðu undir sig Frombork og brenndu borgina. Kóperníkus sneri til Olsztyn og tók að sér að stjórna vörnum þar. Eftir nokk- urt umsátur um bæinn hörfuðu riddararnir frá, og var síðan snmið vopnahlé. Ákváðu þá yfirvöld að setja sérstakan umhoðsmann til að hafa eftirlit með uppbyggingu og endurreisn í Varmíu eftir styrjöldina. Llmhoðsmaður þessi skyldi fá víðtækt vald, og urðu hiskup og dómkirkjuráð sammála um að fela Kóperníkusi þetta emhætti. Síðar, þegar hiskup féll frá, stjórnaði Kóperníkus biskupsdæminu öllu í níu mánuði. Árið 1521 sneri Kópemíkus aftur til Frombork, þá tæplega fimmtugur að aldri. Átti hann síðan heima í Fromhork fram til sjötugs, er hann lézt, árið 1543. Ekki hélt Kóperníkus þó kyrru fyrir, heldur ferðaðist mikið, hæði í
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.