Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 63
58
Kjartan Helgason:
Prestafélagsritið.
Réttarfarið er honum einnig þyrnir í augum. Eins og því
er hagað, telur hann það siðspillandi. Læknana dæmir hann
hart, finnur það einkum að þeim, að þeir kenni þjóðinni ekki
að varðveita heilsuna. Gandhi hefir sjálfur skrifað einskonar
heilsufræði. Hann varar þar einkum við því, að brjóta lögmál
náttúrunnar; af því stafi flestir kvillar. Helzta vörnin, sem
hann ráðleggur við öllum sjúkdómum, er sú, að lifa eðlilegu
lífi, en varast þá siði og lifnaðarháttu, sem komið hafi með
menningu Englendinga og annara Vesturlandabúa.
En af öllum fylgifiskum menningarinnar hatast Gandhi mest
við véla-iðnaðinn. Honum er illa við það, að iðnaðarvörur séu
fluttar inn í landið, en þó væri hálfu verra, segir hann, að
koma upp stór-iðnaði í landinu sjálfu til þess að framleiða
þær vörur. Þá mundi auðurinn fylgja með. Og innlendir auð-
kýfingar yrðu enn hættulegri en erlendir. Ekkert þrælbindur
þjóðirnar eins og stóriðnaður, stórborgir og auðmenn, sem
alt fylgist að.
Tvö verkfæri eru það, sem Gandhi hefir sérlega miklar
mætur á — svo að stundum hefir verið skopast að — það
er plógurinn og rokkurinn. Þau verkfæri telur hann bezt og
hollust uppeldis-meðul, sem þjóð hans hafi nokkru sinni
eignast.
Af fyrri hluta sögu þessarar má nokkuð ráða um trú Gandhis
og siðferðiskröfur. En hann er einnig umbótamaður í verk-
legum efnum. Þó er hann ekki byltingamaður í þeim efnum
heldur en öðrum. í öllu er hann hægfara. Biðlund er þjóðar-
einkenni Hindúa. Og Gandhi er í því eins og öðru barn
sinnar þjóðar. Þó að hann þrái umbætur á mörgu, vill hann
ekki vinna til að knýja þær fram með oddi og egg. Honum
ar nóg, ef rétt er stefnt, að réttu marki. Hann mundi taka
undir það sem Njáll sagði: Kemst, þó seint fari. Bráðlæti
þekkir hann ekki. Betra, að þjóðin bíði í hundrað ár eftir því
sem hún þráir, en að hrifsa það með ofbeldi.
En eftirtektavert er það, að einmitt Gandhi — þessi hæg-
lætismaður —■ hefir orðið manna hraðvirkastur. Þess munu
fá dæmi, að einn maður hafi haft svo snögg áhrif og stórfeld