Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 217
Prestaféiagsriiið.
M. Kirltjumál á Alþingi.
203
Þetta bráöabirgðarsnið á launalögunum fer að verða lítt þolandi fyrir
embættismenn. En það er eins og engin stjórn og enginn flokkur þori
að eiga við málið. Feld var tillaga frá Ólafi Thórs um það að fram-
lengja Iögin aðeins til ársloka 1929. En aftur á móti var samþykt til-
laga frá Tryggva Þórhallssyni, forsætisráðherra, að embæftismenn í sveit-
um skyldi fá sömu dírtíðaruppbót eins og aðrir embættismenn. Er því
loks bætt að fullu úr þeirri ósanngirni, sem sveitaprestar hafa orðið
við að búa.
2. Tvö frumvörp voru fyrir þinginu, er snertu Pingvallaprestakall.
Annað var um það, að leggja prestakallið niður og skifta sóknunum
milli Mosfellsprestakalls og Arnarbælis. Má svo heita, að það, að prestur
situr á Þingvöllum, sé hið eina mannaverk, sem geymst hefir frá fornum
tímum á þessum fræga stað. Frumvarp þetta var borið fram í efri deild
af Erlingi Friðjónssyni og Páli Hermannssyni, en var stöðvað í neðri
deild og varð ekki að lögum.
Hitt var sljórnarfrumvarp um friðun Pingvalla og snertir ekki presta-
kallið nema óbeinlínis. Þingvailaprestur missir afnotarétt og yfirráð yfir
jörðinni, því að Þingvallanefnd, skipuð þrem mönnum, ræður yfir frið-
lýsta svæðinu og sauðfénað má ekki hafa þar.
Prestakallið er nú laust, en hefir ekki verið slegið upp, heldur ráð-
stafað á annan hátt. Hvernig um það fer framvegis, er ekki kunnugt.
Báðir gömlu biskupssfólarnir eru nú annexíur. Eiga nú Þingvellir að
verða annexía líka?
3. Á þinginu voru sett lög um svokallað mcntamálaráð, sem koma
kirkjunni að því leyti við, að þetta mentamálaráð (5 menn kosnir af AI-
þingi) á að grípa inn í mál, sem kirkjustjórnin og hlutaðeigendur hafa
fengið að ráða hingað til. Frv. þetta var frá stjórninni og var þar meðal
verkefna ráðsins þetta í 2. gr. d.: „Að kaupa altaristöflur handa kirkjum
allra þjóðkirkjusafnaða eftir því sem fé er til þess lagt frá hluiaðeig-
endum“.
Þessi skerðing á sjálfstæði hlutaðeigenda, að mega ekki sjálfir velja
þann hlut, sem þeir vilja gefa, er heldur einkennileg og víst eins dæmi
hjá okkur. í efri deild bar því minni hluti mentamálanefndar ()ón Þor-
Iáksson) fram breytingartillögu um þetta efni svo hljóðandi: „Að leið-
beina um kaup á altaristöflum handa kirkjum", en hún var feld.
í neðri deild beitti ég mér fyrir því í mentamálanefnd, að fá þessu
breytt og bar nefndin fram breytingartillögu um að liður þessi orðaðist
svo: „Að kaupa altaristöflur í kirkjur þjóðkirkjusafnaða, ef þess er óskað
og fé lagt fram til kaupanna". Þessi breytingartillaga var samþykt.
En þegar málið kom aftur til efri deildar var þetta enn fært í sama
horf eftir breytingartillögu frá Erlingi Friðjónssyni og Páli Hermannssyni
og því bætt við, að ráðið á nú „að leggja samþykki á teikningar af
kirkjum þjóðkirkjusafnaða, bæði nýbyggingum og breytingum, svo og.