Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 75
70
Kjartan Helgason:
Prcstafélagsritiö.
hljóði yfirlýsingu um það, að þeir vildu vinna að sjálfstjórn
Indlands með öllum friðsamlegum ráðum og löglegum, og að
það vildu þeir gera »/ sambandi við England, ef England
vildi, en ella án þess«. — Þessu svaraði stjórnin með því að
banna allan félagsskap, er að samvinnuneitun lyti, og allar
samkomur og félög, sem miðuðu að stjórnarbyltingu. Lögregl-
unni var falið að ganga milli bols og höfuðs á félagsskap
Gandhis og samvinnuneituninni, því að hún mætti heita upp-
reisn og tilraun til stjórnarbyltingar. — Þessu boði var fram-
fylgt stranglega, en þó mis-stranglega, eftir því hvernig em-
bættismenn voru skapi farnir í hverju héraði. — Þetta var
bein ofsókn. Og nú logaði alt landið í róstum. Fylgismenn
Gandhis voru hneptir í varðhald þúsundum saman. Á stöku
stað veitti lýðurinn mótspyrnu svo að til bardaga kom og
blóðugra víga. Við það gat Gandhi ekki ráðið. Gerði hann
þó alt sitt til að fá menn til að þola ofsóknina og fara vilj-
ugir í fangelsi. Hvar sem hann kom, var honum fagnað eins
og frelsara. Það var ekki nóg með það, að Indverjar elskuðu
hann og virtu. Þeir höfðu mikla tilhneigingu til að dýrka
hann eins og guð. Gandhi varð oft að verja sig fyrir því.
Hann reynir hvað eftir annað að leiða mönnum það fyrir
sjónir, að hann hafi ekkert til síns ágætis fram yfir aðra
menn. »Eg er ekki neinn spámaður*, segir hann. »Eg hef
ekki fengið neina sérstaka opinberun frá guði. Eg heyri að-
eins þá innri rödd, sem talar hljóðlega í brjósti hvers þess
manns, sem er andlega heilbrigður. Eg er ekkert annað en
réttur og sléttur þjónn þjóðar minnar og mannkynsins, — og
vil ekki annað vera*.
Það er einkennilegt við Gandhi, að lýðhylli er honum
þjáning. Hann hefir ekki beig af neinu eins og hugsunarlitl-
um skríl, jafnvel þó að sá skríll falli honum til fóta með
lotningu. Hann kann miklu betur við sig í minni hluta, en í
meiri hluta. Hann segist verða hræddur, þegar hann er tign-
aður; segist mundi vera miklu rólegri og öruggari um sig,
ef mannfjöldinn hrækti á hann.
Ofsóknirnar héldu áfram alt árið 1921. Gerðist þá margt