Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 73
68
Kjartan Helgason:
Presíafélagsritiö.
hann, það er bæði sterkara og göfugra, því að konur kunna
manna bezt að þola í kyrþey og fórna sjálfum sér í Irú og
auðmýkt. — Hugboð þeirra er oft öruggara og óskeikulla en
vitsmunir, stjórnkænska og lærdómur karlmanna. — Með
fundahöldum meðal kvenna og viðræðum við þær hefir
Gandhi geysimiklu á orkað, og fjöldi kvenna gerðust ölfugir
fylgismenn hans um samvinnu-neitun.
Gandhi var einnig sískrifandi um þessar mundir. Hver
greinin rak aðra í blaði hans »Unga Indlandi«. Takmark
hans var að kenna Indverjum að vera sjálfstæð þjóð. En til
þess þurfti meira en þjóðfrelsi og sjálfstjórn. Það þurfti að
gera þjóðina óháða útlendingum í öllum efnum. Hún þurfti
að læra að standa óstudd. — 011 verzlun landsins var í hönd-
um Englendinga. Er. það varð smátt og smátt eitt aðalatriði
samvinnu-neitunarinnar, að neita sér um að kaupa erlendar
vörur. En slíkt er hægra sagt en gert. Indverjar voru orðnir
því vanir að láta flytja allar afurðir óunnar úr landi, en kaupa
svo aftur verksmiðjuvörur frá Englandi. Þess vegna var það,
að Gandhi tók ástfóstri við rokkinn. Hann krafðist þess, að
rokkar væru teknir upp á hverju heimili. Um það eina efni
er ótrúlega mikið af því sem Gandhi skrifaði. Honum þætti
sjálfsagt vænt um vísu Jóns Thoroddsen, »Úr þeli þráð að
spinna«. Sjálfur hefir Gandhi einmitt ort hrífandi kvæði um
rokkhljóðið. Og svo mikið varð honum ágengt í þessu efni,
að almenn óbeit reis upp við útlendum vefnaðarvörum, og
ekki þótti annað sæma en heimagerð föt. I sumum stórborg-
um söfnuðu menn saman viðhafnarfötum og dýrindisdúkum,
báru það saman í hauga og lögðu eld í. Sumir vinir Gandhis
fundu að því við hann, að hann skyldi láta þetta viðgang-
ast; það væri óvit og öfgar; nær væri að gefa klæðlitlum
fátæklingum fötin, en að brenna þau. Gandhi svaraði, að ekki
gæti hann fengið af sér að álasa neinum fyrir klæðabrensl-
una. »Það er saklaust þó að menn hati útlendu vörurnar. Mér
er nóg, ef þeir láta vera að hata þá menn, sem vörurnar
selja, og að beita ofbeldi við þá«. Ekki kvaðst hann heldur
geta samþykt það, að gefa fátæklingum fötin. »Fátækir menn