Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 67
62
Kjartan Helgason:
Preslafélagsritiö.-
allar þjóðir hlaupa upp til handa og fóta, þó að þær fengju
slík boð frá einhverjum ritstjóra eða stjórnmála-foringja. En
Gandhi þekti landa sína, og þeir skildu hann, og hlýddu.
Þessi bænadagur var rétt fyrir sumarmál 1919. Hann varð
ekki árangurslítill. Það var þá í fyrsta sinn, að svo að segja
öll þjóðin sameinaðist. Allar stéttir manna í öllum héruðum
landsins urðu samtaka um þetta. Miljónir manna út um all
hið mikla landflæmi, einbeita huga sínum allir að sama
máli, á sömu stund, og biðja hinna sömu bæna; hugirnir
renna allir saman, eftir einum farvegi.
Víðast hvar gerðist þetta, eins og Gandhi ætlaðist til, með
friði og spekt og hátíðlegri alvöru. En misbrestur varð á því
í Delhi, hinni fornhelgu höfuðborg Hindúa. Þar urðu einhver
uppþot og gauragangur, sem Gandhi var ekki að skapi. Hann
bregður við, óðar en hann fréttir um það, og Ieggur af stað
til Delhi, til þess að koma viti fyrir óróaseggina. En á leið-
inni er hann tekinn fastur. Landsstjórninni fanst hún þurfa
eitthvað að gera. En henni þótti varla gerlegt að banna önnur
eins samtök og þessi um bænadaginn. Hún lét sér nægja að
hefta för Gandhis og flytja hann um hæl suður til Bombay.
Brátt var hann þó látinn laus aftur.
Þegar það spurðist út um landið, að Gandhi hefði verið
tekinn, vakti það óhug mikinn og æsingu víðs vegar. Og í
einni borg, sem Amritsar er nefnd, sló í skærur nokkrar milli
lýðsins og lögreglunnar. Nokkir menn féllu, og einhver ofbeldis-
verk voru framin, húsbrot og rupl. Þá var þegar sent eftir
herliði til að skakka leikinn, og alt komst aftur í kyrð og
spekt. — Fáum dögum síðar var einhver tyllidagur Hindúa,
og voru menn vanir í Amritsar að halda daginn hátíðlegan
með samkomu úti undir berum himni. Nóttina fyrir þennan
dag lét hershöfðingi stjórnarinnar birta auglýsingu um það^
að hann bannaði allar samkomur. Ekki höfðu nema sárfáir af
borgarbúum fengið vitneskju af því banni. Og morguninn eftir
streymdi fólkið á samkomustaðinn, ungir og gamlir, konur og
karlar. Alt var með kyrrum kjörum í fyrstu og enginn hugði
á óspektir. Þetta átti ekki að vera annað en skemtisamkoma.