Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 164
150
Þorsteinn Briem:
Prestafélagsritíð.
Þarna sjáum vér mann, sem síðar reis upp á banasæng-
inni til að tala kjark og dug í þjóð sína. Vafalaust hefðu orð
hans ekki verið jafn máttug, ef hann hefði ekki áður lagt t
sölur fé og heilsu fyrir þekkingarþorstann.
Þó fær þekkingin ein ekki nægt manneðlinu til fulls. Hún
fékk ekki fullnægt séra Tómasi fremur en öðrum. Sá, sem
lætur sér nægja hana eina, hann getur verið mjög svo
ófullkominn maður, þótt hann eigi mikinn forða af fróðleik.
Hann getur orðið að steingjörvingi í lærdómi sínum, eins og
stendur í stökunni:
Oerðu’ ei loks með lærdómsgreinum
lífsins brauð að dauðans steinum.
Þekkingin gerir, eins og skáldið segir, lífsins brauð að
dauðans steinum, þegar hún nær eigi að þroska manneðlið
alt. Ef hún veitir aðeins viti og næmi þroska, en hvorki vilja
né hjartalagi mannsins, þá getur þekkingin haft hliðstæð áhrif
á mannssálina eins og auðsöfnun hefir stundum á einsýnan
fésýslumann. Lærdómsmaðurinn getur storknað eins og hann,
ef hann gleymir því, sem stendur í Salómós orðskviðum, að
»í hjartanu eru uppsprettur lífsins*.
Sá maður er storknaður, sem gleymir hjarta sínu. En
hjartað minnir á sig. Það heldur áfram að slá, þótt vér
gleymum því einatt. Mér kemur í hug einn af fjölfræðingum
þjóðar vorrar, maður, sem virtist jafnvígur á fjölda fræði-
greina og vera sá sjór, er alt gæti gleypt. Hann hafði einnig
þegið skáldgáfuna og gat þessvegna lýst því betur og
glöggvar, en vér hinir, sem í hjarta hans bjó. Það er því ein-
kennilegt að athuga hvernig sá maður biður. Ég efast um,
að vér eigum einlægari og fegri bænir um barnslegt hjarta,
en bæn Benedikts Qröndals í kvæðinu »Hret«. Hann byrjar
á því að lýsa vetrinum, þar sem alt hefir fölnað: Liljan og
rósin og sólin sjálf. Lækurinn er stirðnaður og bjarkarstofn-
arnir stynja aflaufgaðir í stórhríðinni. Og hann segir:
„Himininn fær ei að fella nein tár
frosti hann grætur, það hagl er og snjár".
Hann heimfærir síðan þessa lýsingu til sín sjálfs: