Andvari - 01.01.1973, Síða 50

48
GUÐMUNDUR GÍSLASON IIAGALÍN
ANDVAIU
það loks, að Ásgeir fékk að ráða sér aðstoðarmann. Var það Helgi Elías-
son, sem síðar var settur fræðslumálastjóri í forföllum Asgeirs og loks
varð fræðslumálastjóri árið 1938 og gegndi því embætti allt til ársins 1972.
En með festu, ýtni, lægni og sinni sérstæðu mannþekkingu tókst Ásgeiri
furðanlega að greiða úr vandamálum og aflaði sér sem fræðslumálastjóri
mikilla og varanlegra vinsælda um land allt.
Vorið 1927 fóru fram alþingiskosningar, og var þá Asgeir endurkosinn
í Vestur-Isafjarðarsýslu með ennþá fleiri atkvæðum en 1923. Var hann
kosinn formaður gengisnefndar haustið 1927 og gegndi því starfi til 1935,
og í utanríkismálanefnd átti hann sæti frá 1928—31. Þá var hann kosinn
1926 i nefnd þá, sem annast skyldi allan undirhúning hinnar miklu há-
tíðar, sem haldin var á Þingvöllum til minningar um þúsund ára afmæli Al-
þingis, en hún reyndist svo vandlega og virðulega skipulögð, að frægt varð
vítt um lönd, og þó var talið, að þar hefðu verið samankomnir urn 30
til 35 þúsund Islendingar, auk fjölda manns frá öðrum löndum. Ásgeir
var og kosinn forseti Sameinaðs Alþingis 1930 og var það til 1931. Hann
kom því fram á alþingihátíðinni sem aðalfulltrúi hins þúsund ára afmælis-
harns og flutti þar aðalræðuna, sem var rnikið rómuð eins og öll framkoma
hans á þessari mestu hátíð í allri þjóðarsögunni. Hinni miklu ræðu sinni
lauk hann þannig:
,,Guð gefi, að oss takist að leysa svo vel sem upphafið spáir við-
fangsefni mannlegs samlífs og skapa hér göfugt og glæsilegt þjóðlíf í
fögru og svipmiklu landi. Til þess höfum vér hin ytri skilyrði. En skipulagið
er ekki einhlítt. Á Alþingi eiga að sitja vitsmunir Snorra goða, stjórnvísi
Þorgeirs, göfgi Halls af Síðu og manndómur Jóns Sigurðssonar, en hann
har allt þetta í hrjósti. 1 dag erurh vér sama hugar og forfeður vorir á
hinum fyrsta fundi Alþingis. Þingstaður er hinn sarni, og hátíð vor er
um margt lík hinu forna þingi. Tíu alda þingsaga talar til vor í þessu
heilaga musteri manndóms og drengskapar undir bláum himni. Það hitar
um hjartaræturnar. Tign fjallanna, niður ánna, grænka jarðarinnar og
blárni himinsins rennur saman við minning Ingólfs og Ulfljóts, dreng-
skap, manndóm, löggjöf og bókmenntir, — allt rennur það saman í eina
rnynd, rnynd hinnar ættgöfgu Fjallkonu, dóttur íslenzkrar náttúru og
norræns eðlis. Varðveitum þá rnynd í brjóstum vorum og vinnum Islandi
meðan ævin endist. Island lengi lifi."