Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.1973, Side 153

Andvari - 01.01.1973, Side 153
ANDVAM HUGUR OG HEIMUR GUÐMUNDAR RINNBOGASONAR 151 Hlutirnir eru ekki í orðunum, sem tákna hlutina. En hvað um sálarhfið? Er gleðin, sem birtist í hrosinu, eitthvað, sem liggur utan við brosið? Guðmundur telur, að svo sé ekki. Hann segir, að sálarlífið birtist í svipnum og röddinni, og vér getum ekki fundið því annan stað. „Til hvers væru flestar kvíkmyndasýn- ingar og hljóðritar, ef ekki mætti með þeim gera sálarástand sýnilegt og heyran- legt?“ (212. bls.). Áður en lengra er haldið, vil ég koma á framfæri nokkrum aðfinnslum. Hér virðist Guðmundur vaða reyk. Sálarlíf manna getur ekki verið fólgið í svip þeirra. Ef svo væri, myndi nægja að brosa til að vera glaður. Á sama hátt er unnt að vera glaður án þess að láta gleðina í Ijós. Vér getum reiðzt og dulið reiðina. Reiðin sjálf er tilfinning í liuga vorum. Dæmið, sem nefnt var, um kvikmyndir og hljóðrita, er fráleitt. Þótt vér greinum háð í rödd af hljóð- rita, getum vér ekki sagt, að hljóðritinn sé hæðinn. Háðið í rödd hljóðritans er tákn hæðninnar í huga þess, sem talaði inn á hljóðritann. Reyndar er háðið í röddinni af hljóðritanum engin trygging þess, að alvara liafa búið að baki hæðn- isröddinni. Vel gæti verið, að leikari hefði lesið inn á hljóðritann og leikið einhvern háðfugl. Það getur leikari gert án þess, að nokkur háðstilfinning sé í huga lians. — Vér kennum eigi sársauka, þó að vér gerum oss hann upp og æpum. Á hinn bóginn verður að viðurkenna, að eina vitneskjan, sem vér höfum um sálarlíf annarra, er fólgin í svipbrigðum þeirra og látæði. Víkjum nú aftur að kenningum Guðmundar. Hann telur, að skilningur vor á sálarlífi annarra felist í eftirlíkingu á þeim svipbrigðum, er vér sjáum á þeim. „Einmitt vegna þess ací líkami var ósjálfrátt líkir eftir ]nn, sem vér sjáum og lieyrum, breytist ástand hans í samræmi viti það, og þetta nýja ástand finnst oss vera ástand þess, er vakti það hjá oss. Þetta er þá mín tilgáta. En mér finnst það meira en tilgáta. Mér finnst sjálfsathugnnin sýna mér, aÓ þetta sé svoná' (215.-216. bls.). 1 framhaldi af þessu telur Guðmundur upp allmörg dæmi máli sínu til stuðnings. Þar á meðal nefnir hann miðil nokkurn, Helenu Smitli að nafni. Helenu finnst stundunr sem „stjórnandi" sinn læsi sig um allan líkama liennar og hún verði hann og hann hún. Guðmundur kveðst skilja þessa tilfinningu mætavel, því að hún sé hliðstæð skilningi hans á öðru fólki. Ég hef að sjálfsögðu ekkert við það að athuga, hvernig Guðmundur Finn- bogason skilur annað fólk. Verra er, þegar því er haldið fram, að skilningur allra annarra sé eins. Ég tel, að Guðmundur hafi á röngu að standa í þessu efni, enda er ef til vill ekki við öðru að búast, þegar forsendurnar eru ekki sterkari en raun ber vitni. Mér virðist skilningur manna á öðrum vera fólginn í rökhugsun líkt
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.