Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.1973, Síða 153

Andvari - 01.01.1973, Síða 153
ANDVAM HUGUR OG HEIMUR GUÐMUNDAR RINNBOGASONAR 151 Hlutirnir eru ekki í orðunum, sem tákna hlutina. En hvað um sálarhfið? Er gleðin, sem birtist í hrosinu, eitthvað, sem liggur utan við brosið? Guðmundur telur, að svo sé ekki. Hann segir, að sálarlífið birtist í svipnum og röddinni, og vér getum ekki fundið því annan stað. „Til hvers væru flestar kvíkmyndasýn- ingar og hljóðritar, ef ekki mætti með þeim gera sálarástand sýnilegt og heyran- legt?“ (212. bls.). Áður en lengra er haldið, vil ég koma á framfæri nokkrum aðfinnslum. Hér virðist Guðmundur vaða reyk. Sálarlíf manna getur ekki verið fólgið í svip þeirra. Ef svo væri, myndi nægja að brosa til að vera glaður. Á sama hátt er unnt að vera glaður án þess að láta gleðina í Ijós. Vér getum reiðzt og dulið reiðina. Reiðin sjálf er tilfinning í liuga vorum. Dæmið, sem nefnt var, um kvikmyndir og hljóðrita, er fráleitt. Þótt vér greinum háð í rödd af hljóð- rita, getum vér ekki sagt, að hljóðritinn sé hæðinn. Háðið í rödd hljóðritans er tákn hæðninnar í huga þess, sem talaði inn á hljóðritann. Reyndar er háðið í röddinni af hljóðritanum engin trygging þess, að alvara liafa búið að baki hæðn- isröddinni. Vel gæti verið, að leikari hefði lesið inn á hljóðritann og leikið einhvern háðfugl. Það getur leikari gert án þess, að nokkur háðstilfinning sé í huga lians. — Vér kennum eigi sársauka, þó að vér gerum oss hann upp og æpum. Á hinn bóginn verður að viðurkenna, að eina vitneskjan, sem vér höfum um sálarlíf annarra, er fólgin í svipbrigðum þeirra og látæði. Víkjum nú aftur að kenningum Guðmundar. Hann telur, að skilningur vor á sálarlífi annarra felist í eftirlíkingu á þeim svipbrigðum, er vér sjáum á þeim. „Einmitt vegna þess ací líkami var ósjálfrátt líkir eftir ]nn, sem vér sjáum og lieyrum, breytist ástand hans í samræmi viti það, og þetta nýja ástand finnst oss vera ástand þess, er vakti það hjá oss. Þetta er þá mín tilgáta. En mér finnst það meira en tilgáta. Mér finnst sjálfsathugnnin sýna mér, aÓ þetta sé svoná' (215.-216. bls.). 1 framhaldi af þessu telur Guðmundur upp allmörg dæmi máli sínu til stuðnings. Þar á meðal nefnir hann miðil nokkurn, Helenu Smitli að nafni. Helenu finnst stundunr sem „stjórnandi" sinn læsi sig um allan líkama liennar og hún verði hann og hann hún. Guðmundur kveðst skilja þessa tilfinningu mætavel, því að hún sé hliðstæð skilningi hans á öðru fólki. Ég hef að sjálfsögðu ekkert við það að athuga, hvernig Guðmundur Finn- bogason skilur annað fólk. Verra er, þegar því er haldið fram, að skilningur allra annarra sé eins. Ég tel, að Guðmundur hafi á röngu að standa í þessu efni, enda er ef til vill ekki við öðru að búast, þegar forsendurnar eru ekki sterkari en raun ber vitni. Mér virðist skilningur manna á öðrum vera fólginn í rökhugsun líkt
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.