Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 159

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 159
ANDVARI HUGUR OG HEIMUR GUÐMUNDAR FINNBOGASONAR 157 liöfundar er, „að góður leikari sé í rauninni ekki annað en fullkominn lesandi, maður, sem skilur af allri sálu sinni og öllum líkama sínum.“ Svo er sem Guðmundur leggi áþekkan skilning í eftirhermur hermikráku og túlkun leikara á leikpersónu. Hermikrákurnar líkja eftir lifandi mannveru, sem þær hafa fyrir augunum eða hafa haft fyrir augunum, en leikarar líkja eftir þeim ímyndum, sem verða til í huga þeirra við lestur leikrita. Ég hygg, að þessi skilningur sé ekki fjarri sanni, svo langt sem hann nær. I upphafi 19. kafla, er nefnist Persónur í skáldskap, heldur höfundur því frarn, að skilningur vor á öðru fólki verði ekki skýrður nema með kenningum hans og sama gildi um skilning vorn á persónum skáldverkanna. Þessu er ég ósammála og vísa til fyrri gagnrýni. Mér nægir að skilja fólk og bókmenntir. Ég hef enga þörf fyrir að skilja, hví ég skil. Ég skil ekki, hvers vegna heimurinn er til, en samt líkar mér tilveran allvel. Fjallar kaflinn síðan að mestu um, hvernig sögupersónur skáldanna fæðast í hugskoti þeirra. Oft er sagt, að skáldin séu ætíð að rita um sjálf sig, þegar þau semja sögur. Telur Guðmundur, að sögupersónur geti myndazt, er hvatir og langanir skáldanna fá ekki útrás í athöfnum þeirra. Athafnaþráin brýzt þá fram í hugarheiminum í gervi ímyndunaraflsins: „Það er þá auðsætt, að skáldin, sem flestum mönnum fremur eru gædd ýmsum hneigðum, sem ekki fá afrás í athöfnum, geta skapað margvíslegar persónur i sögur og leikrit með því að hugsa sig í hin og þessi lífskjör og gera sér grein fyrir, hvernig þau sjálf mundu hugsa og tala og hreyta í hverju tilfelli. Persónurnar, er þau leiddu oss fyrir sjónir, væru þá vaxnar upp af mögiileikum, er sváfu í skáldinu sjálfu - (334. hls.). Þetta er ekki ólíkleg tilgáta. Vér þekkjum ótal dæmi þessa frá flestum höfuð- skáldum heimsmenningarinnar. Þau hafa fjallað um sjálf sig í skáldverkum, leynt eða ljóst. Auðvitað verðum vér að gæta þess að alhæfa ekki um of, því að flestar alhæfingar um bókmenntir eru rangar. Greinilegt er, að tíðum verða sögu- persónurnar til með allt öðrum hætti og jafnvel óskýrðum. Þær smámótast í undirvitund skáldsins og geta verið af margs konar rótum runnar. Guð- mundur vitnar til lýsinga Einars Hjörleifssonar Kvarans og Jóns Trausta á tilurð söguhetja þeirra. Mér virðist meginniðurstaða þeirra vera, að persónurnar spretti upp úr undirvitundinni meira eða minna fullmótaðar, án þess að skáldið geri sér fullkomlega Ijóst, lrvers vegna persónurnar eru svona, en ekki einhvern veginn öðruvísi. Guðmundur Finnhogason kemst svo að orði:
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.