Prestafélagsritið - 01.01.1928, Blaðsíða 21

16
Magnús Helgason:
PrestafélagsritiO.
séu sæmilega læs. Kennari á ekki og má ekki tefja sig á því,
að kenna undirstöðu í lestri. Sá tími væri tekinn frá öðru,
sem honum er ætlað að kenna, og frá hinum börnunum, sem
hafa fengið þá undirstöðu. Það vita líka allir, að fárra vikna
tími nær skamt til að kenna lítt læsu barni að lesa. Kennari
verður að láta að mestu sama ganga yfir ólæsa barnið og
hin í kenslu, og þá verður það auðvitað aftur úr, námið ekki
að hálfum notum og auk þess kvalræði. Það er ekki unt að
meta, hvílíkur hnekkir slíkt getur orðið barni jafnvel æfilangt.
Ef tápið er ekki því meira, missir það traust á sjálfu sér og
skoðar sig sem eftirbát annara. I sveitum er varla unt að
leysa heimilin undan lestrarkenslunni, og sem betur fer er
það undantekning, að heimili sé svo illa ment, að því sé þessi
skylda um megn, ef viljinn er nógu góður. En þar sem henni
er ekki gegnt, hvort sem er af getuleysi eða hirðuleysi, þá
verður sveitarfélagið nú að hlaupa undir baggann. Það má
ekki fremur horfa aðgerðarlaust á að nokkru barni sé mis-
boðið á þann hátt heldur en með sulti eða illum aðbúnaði
líkamlega. Það er líka næstum því segin saga, að illa læs
börn eða ólæs í hópi vel læsra barna tefja allan hópinn,
hnekkja kenslunni yfirleitt, því að flestir eða allir barnakenn-
arar munu kenna svo í brjósii um veslings eftirbátana, að
þeir skirrist við að láta þá hlífðarlaust verða eins langt aftur
úr, eins og undirbúningsleysi þeirra í rauninni heimtar. Þetta
er eitt allra mesta mein og haft á barnakenslu vorri, og
verður varla of oft á það mint.
Þó að ég taki lestrarkensluna sérstaklega til, af því að hún
er undirstaða allrar bókfræðslu, þá get ég eigi stilt mig um
að minnast aðeins á, hve mikils er vert líka um þá fræðslu,
sem hver fullorðinn maður getur veitt börnum áður en þau
ár byrja, sem kölluð eru námsár, með því að vekja eftirtekt
þeirra á því, sem er í kringum þau, fá þau til að athuga, lýsa,
skýra frá og telja; segja þeim nöfn á hlutum og einkennum,
sem þau sjá og finna; tala við þau, svara spurningum, bera
upp fyrir þeim spurningar til úrlausnar, segja sögur o. s. frv.
Mannfæð og annríki á heimilum þarf eigi að hamla slíkri