Prestafélagsritið - 01.01.1928, Qupperneq 24

Prestafélagsritiö.
Samvinnumál.
19
gengur betur, andleg og líkamleg. Þetta er því mikils vert, þó
að eingöngu sé litið á fræðsluna, en hér er um meira að
tefla. Hún er eigi nema einn þáttur uppeldisins, og engan-
veginn sá, er mestu varðar. Uppeldið á jafnhliða henni að ala
önn fyrir líkamlegri menningu og siðgæðisþroska. Eg fyrir
mitt leyti met hvorugan þann þáttinn minna en fræðsluna,
og siðgæðisuppeldið vitanlega langmest. Góður maður er
miklu veglegra einkunnarorð en hálærður maður. Hvaða
námsgreinar skyldu jafnast að gildi við mannkosti eins og
ráðvendni, stillingu, orðheldni, sannsögli, hógværð, hugrekki,
drenglyndi? Bóknámið getur komið börnunum í kynni við
þessar dygðir og aðrar, kent þeim að dást að þeim í sögum,
en að iðka þær sjálf, sýna þær í verki, það þarf lífið sjálft,
samlífið, hversdagsstörfin stór og smá, að kenna þeim. Engri
móður né föður, sem langar að gera mann úr syni eða dótt-
ur, vil ég ráða til að reiða sig til þess á bækurnar einar. Það
játa líklega flestir, að trauðla jafnist nokkur skóli á við gott
heimili til að ala upp í börnum þessa mannkosti, en þá
kröfu gerum við þó til hvers kennara og skóla, að þeir
styðji líka að eflingu mannkosta með kenslu sinni og fram-
komu. Það er ekki góður skóli, sem ekki gerir það. Öll
fræðsla, sem barn fær, orkar á hugsunarhátt þess ósjálfrátt,
annaðhvort til góðs eða ills, og vei þeim kennara, sem lætur
sér á sama standa til hvors heldur. Jafnvel líkamsmenningu á
fræðslan að styðja, kenna að meta og ástunda hreysti og fræk-
leik, dugnað og lagni til verka. í þessum greinum er kennurunum
hjálp og samvinna heimilanna enn meir áríðandi en við fræðsl-
una sjálfa. Hér veldur vinarþel og samhugur hálfum sigri eða
meir.
Þegar nútíðarmenningin, sem við höfum lengi glápt á með
aðdáun og lotningu, streymir nú inn yfir landið með auknum
samgöngum og viðskiftum, þá flytur hún auðvitað ýmsa góða
vöru, en spýr líka yfir það eitrinu, sem hún er svo meinguð af
eins og allir vita og kannast við. En hví ættum við endilega
að gapa við því? Hví ekki að velja úr það góða, sem hún
ferir, en hafna hinu illa? Mundi nokkrum detta í hug að