Prestafélagsritið - 01.01.1928, Qupperneq 196

182
Ásmundur Guðmundsson:
Prestafélagsritið.
umst vér þessvegna við það að skygnast sem dýpst inn í
vora eigin sál. Líkt og hafið og hafstraumarnir fá birst í ein-
um dropa, þannig getum vár kynst mannlífinu með því að
virða fyrir oss hugsanir, tilfinningar og viljalíf sjálfra vor. Hver
einstaklingur er smámynd af mannheiminum. Vér sjáum mann-
kynið í spegli sálar vorrar. Og hana þekkjum vér bezt af
öllu. Það má jafnvel með nokkrum sanni segja, að vér þekkj-
um ekkert nema hana, þar sem vér lifum það, hvað hún er,
og allar skynjanir vorar og hugmyndir um tilveruna eiga leið
um hana. Spurningin um gildi mannsins er þannig í insía
eðli sínu persónuleg spurning, sem hver verður að bera upp
fyrir sjálfum sér og engin von er til, að fá leysta að fullu á
annan hátt. Gildið verður að leggjast á vog í djúpum hjart-
ans. Vér hljótum öll að spyrja: Hvert er gildi mitt? Þar er
úrslitasvarsins að leita.
IV.
Mér er minnissíætt málverk eitt, sem lýsir dómi yfir mann-
aumingja. Hann hniprar sig saman í reizluskál og angistin
logar í augunum. Engill vegur og hefir höfuðkúpu að lóði.
Hún hangir á instu skör rétt fyrir framan marininn og er
þyngri engu að síður. Hann eins og les dóminn úr grettum
svip og auðum augnatóttum: Þú ert veginn og léttur fundinn.
Eru þessi máttugu varnaðarorð og áminning einnig fullnað-
ardómur um gildi mannanna, þar sem þeir eru eigingjarnastir
og afvegaleiddastir?
Svo virðist réttvísin í mannheimi að minsta kosti hafa ályktað
um stórglæpamenn. Þeim hefir verið refsað með lífláti og er
enn. Gildi þeirra hefir verið talið minna en ekkert. Þeir hafa
verið skoðaðir forsmán og bölvun, illgresi, er upp skyldi rifið
með rótum. En þó hefir getað komið fram með undraverðum
hætti mikið gott í hjarta þeirra. Þeir hafa t. d. stundum tekið
svo miklu ástfóstri við blóm í jurtabolla, að engu hefir verið
líkara en móðurumhyggju, og eitthvað hið innra hjá þeim hefir
horft við fegurð þess og angan. Eða lítil og saklaus börn