Prestafélagsritið - 01.01.1928, Side 234

220
Erlendar bækur.
Prestafélagsritiö.
„Kirke-Leksikon for Norden“ I.—IV.
Senn eru liðin 32 ár síðan fyrsla hefti þessa kirkjulega alfræðirits
kom fyrir almenningssjónir um jólaleytið 1896. Var þá ráð fyrir því gert,
að rit þetta yrði alls 50 hefti og yrði lokið á 10 árum. Framan af kom
það út reglulega, svo að 1. bindið var alprentað árið 1900 og 2. bindið
1904 — samtals 38 hefti. Árið 1907 andaðist dr. Friðrik Nielsen biskup,
stofnandi og ritstjóri verksins. Voru þá prentuð alls 50 hefti, en þó ekki
komið lengra en aftur í „P“. Þótti þá sýnt, að ritið yrði mun Iengra en
upphaflega hafði verið ráð fyrir gert. Tók þá núverandi próf. dr. J.
Oskar Andersen að sér að halda verkinu áfram, og lánaðist honum að
ljúka við 3. bindi þess árið 1911. Voru þá alls útkomin 56 hefti og þar
lokið við bókstafinn „R“. Nú byrjaði fyrir alvöru þrautasaga þessa
fyrirtækis. Liðu allmörg ár svo að ekkert hefti sást af ritinu. Hörmuðu
það margir, sem höfðu fengið mætur á þvi sökum mikils fróðleiks, sem
það óneitanlega hafði að geyma, enda eru ófuliger alfræðirit næsta ó-
eiguleg, svo sem gefur að skilja, og eins er ávalt hætt við, að efni slíkra
ritverka úreldist þegar alt of mikill dráttur verður á útkomu bindanna.
En nú er þó loks kominn sá skriður á útgáfu 4. og síðasfa bindisins,
að síðasta heftisins mun vera von á þessu sumri. Upp á síðkastið hefir
ritstjórn þess verið í höndum hins unga og lærða guðfræðings dr. theol.
Michael Neiiendam, sóknarprests, sem dvaldist úti hér fyrir nokkurum
árurn og er öllum, sem eitthvað kyntust honum, að hinu bezta einu saman
kunnur. Eru nú alprentuð 79 hefti og hið 80. -— lokaheftið — í prentun.
Mun það vafalaust mörgum gleðiefni, að útgáfunni er nú að verða lokið,
ekki sízt þeim, er haldið hafa trygð við það þrátt fyrir dráltinn á út-
komu þess; því að enda þótt margt horfi nú öðruvísi við í heimi kirkj-
unnar og guðfræðinnar en þegar ritið byrjaði íyrir 32 árum, fjöldi þeirra
manna, sem þá voru á bezta skeiði æfinnar, séu nú komnir undir græna
torfu og margt nýrra manna komið fram á sjónarsviðið, sem ekki geta
komist að í ritinu, þá verður því ekki neitað, að alfræðirit þetta hefir
stórmikinn fróðleik að geyma, og er ágætt að hafa við hendina til þess
að fá áreiðanlegar upplýsingar um eitt og annað varðandi kirkjulega
menn og málefni, enda hefir starfað að því fjöldi lærðra manna, sem
óhæft má treysta. Hvað kirkju íslands snertir, þá hefir hún engan veg-
inn orðið útundan í alfræðiriti þessu. Fjölda manna, sem við kirkju lands
vors eru riðnir, er þar getið og flest rétt, sem um þá er sagt, þótt um
sumt af því hafi útlendingar fjallað (t. d. O. Kolsrud próf. í Osló og
Helge Haar skólakennari í Rípum). En flestar þær greinar eru þó samdar
af Þórhalli biskupi og, eftir að hans misti við, af eftirmanni hans, sem
þetta ritar,
Þegar á alt er litið má segja, að þann mann vanti ekki kirkjulegan
né guðfræðilegan fróðleik, sem á þetta alfræðirit, og því álít ég, að sér-
staklega prestar vorir ættu að reyna að eignast það. Þeim mundi oft