Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Síða 75
73
sonar — þessa barnslega og hógværa fátæklings, eina landa
míns i þessum mikla háskólasal, alskipuðum nálega öllu stór-
menni klerkalýðsins á Norðurlöndum. Já, mér hljóp kapp i
kinn, og ég minntist Jóns forseta, minntist Lúthers, er
— einn mót öllum stóð hann
i ægilegri höll,
og einn mót öllum vóð hann
á andans sigurvöll.
Guði sé lof, hugsaði ég, ekki eru allir íslendingar aldauða!
En til enda sögunnar: Eftir mikla orrahríð varð hlé, og
Magnús, sem enn stóð blýfastur í stólnum, lióf upp hendur
sínar og hrópaði: „Úr því ég enga áhevrn fæ, lirópa ég í neyð
minni til þin, þú eilifi alfaðir, sem útbreiðir hendur þinar
allan daginn yfir þverbrotnum lýð!“ . . . ég hefi glevmt bæn-
arorðunum nema þessum, en efnið var bjartnæm bæn til Guðs
f)'rir kirkjunnar svefn og vöntun sannleiksástar og djarfleika
í trúnni . . . „Lát þjóna þíns orðs leita sannleikans án vfir-
drepsskapar, svo að bann gjöri þá frjálsa — frjálsa og fúsa
að fylgja dæmi þíns heilaga þjóns Jesú.“ . ..
Undir ræðunni (bæninni) var steinhljóð í salnum og féll
kvenfólkið í grát, og ég sá, að menn þeir, er stóðu nærri mér,
viknuðu, en aðrir hristust. Og er Magnús gekk frá stólnum,
reyndu ýmsir prelátar að taka hann tali og einn faðmaði hann
í þrönginni grátandi, og lieyrði ég hann segja: „Lát mig faðma
þig, hreinskilni þín og einurð yfirgengur mig, og þó hefir
lausnari minn, Jesús, aldrei orðið mér dýrmætari en á meðan
þú afneitaðir honum þrisvar.“ — Prestur þessi hét Sveinn
Brun, Noi-ðmaður, stór vexti og mikilúðlegur; hafði hann flutt
ræðu í Frúarkirkju um morguninn og þótti auðheyrt, að hann
var ákafamaður og andheitur mjög á gamla vísu. En Magnús
Eiriksson anzaði hvorki honum né öðrum, heldur skundaði
út og burt og kom aldrei síðan á þann kirkjufund.“
Eins og flestir spekimenn og spámenn fyrri tíma hefir
Magnús Eiríksson öðlazt all-veglegan minnisvarða hjá kyn-
slóðinni, sem á eftir fór. Er hann reistur á gröf hans í Hólms-
ins kirkjugarði í Kaupmannahöfn. Og nú viðurkenna víst
flestir, sem nokkuð þekkja til rita hans og ekki eru haldnir
af hreinni trúarblindu, sem þó er alltíður sjúkdómur enn,
einkum hjá þeim, sem trúa jafnheitt á Guð og andskotann, að
Magnús hafi verið með skarpskvggnari mönnum sinna tíma
í trúmálum og þeirra lang-hreinlyndastur. Vér íslendingar
ættum að miklast af honum, því að það er svo sjaldgæft, að
10