Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Side 209
207
herþjónustu, ber að nota þá til allskonar endurreisnarstarfs
í þeirra eigin löndum, þangað til unnt er að láta hvern
einn hverfa aftur til annarra friðsamlegra starfa. En hinum
sigursælu þjóðum ber að fara eins með sína lieri og minnka
þá liægt og hægt, svo að ekki skapist atvinnuleysi.
Til þess eftir styrjaldarlokin að girða fyrir áframhaldandi
liagsmunastríð þjóða í milli, munu liinar sameinuðu þjóðir
reyna að koma sér niður á einhvern sameiginlegan viðskipta-
grundvöll, að því er viðskipti þeirra við hinar sigruðu þjóðir
áhrærir. Vér vildum mjög gjarna, að hinar sameinuðu þjóðir
forðuðusl það að hrifsa undir sig markaði í löndum liinna
vfirunnu þjóða.
Þótt vér viljum hjálpa til myndunar trúverðugra stjórna
i löndum hinna sigruðu þjóða, vilja hinir amerísku friðar-
ráðunautar ekki endilega heimta það, að þær taki upp vort
lýðræðisstjórnarfar. Utanríkisráðuneyti vort er raunsærra en
svo. Menn eru enn of ósannnála í heiminum um það, hvað
raunverulegt lýðræði sé. Sovétríkin líta á sjálf sig sem lýð-
veldi. En að vorum dómi eru þau það ekki. Allt að einu er
oss aðstoð Rússa nauðsynleg til þess, að oss lánist að koma
betra skipulagi á heiminn að þessu stríði loknu.
Margar þjóðir eru ekki enn nægilega þroskaðar til þess að
talea á sig ábyrgð heppilegs lýðstjórnar-skipulags. I3etta á
ekki einungis við um Japani og Indverja, með hinni miklu
trúar- og stéttagreiningu þeirra, heldur og um þjóðverja, þar
sem þörf er á alveg nýju uppeldi til þess að uppræta nazism-
ann, áður en þjóðin geti notið þess pólitíska frelsis, sem lýð-
ræðið felur í sér.
Vér munum því þiggja samvinnu stjórna með ólýðræðis-
legu skipulagi, að því tilskildu, að þær sýni sig færar um að
viðhalda sæmilegu og reglubundnu lífi i löndum sínum og
vinni einlæglega að betri skipun heiinsmálanna. Það er eins og
Cordell Hull hefir sagt: Sameinuðu þjóðirnar verða að vaka
vfir árásarþjóðunum, þangað til þær sýna bæði vilja og mátt
til þess að lifa í friði við aðrar þjóðir. Sumir embættismenn
i Washington ætla, að þessi revnslutími þeirra geti tekið fimm
eða jafnvel tíu ár.
Verst er, hvað vor eigin þjóð og sambandsþjóðir vorar láta
sér lítið um það iiugað, hvað við tekur að þessu striði loknu,
en stagast sífellt á því „að vinna fvrst sigur í stríðinu“. Amer-
ikumenn láta sér alveg á sama standa um allar eftirstríðs-
áætlanir. Og að því er snertir sumar bandaþjóðir vorar, eink-