Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Side 228

226
milli. Væri rétt að fela alþjóðanefndum að íliuga þessi mál,
áður en þeim yrði ráðið til endanlegra lykta, t. d. um stjórn-
arfar þeirra þjóða, er losnað liafa undan oki öxulríkjanna,
viðskiptamál þeirra, landamæradeilur, er upp kynnu að
koma og jafna ætti með friðsamlegum Iiætti, milliríkjaskuldir,
skaðabætur fvrir tjón á eignum ríkis og' einstakra manna og
að lokum allar þær ráðstafanir, sem hugsanlegar eru til jjess,
að friður megi haldast um ófyrirsjáanlega framtíð.
„Tilgangur þessa stríðs, sem er hið hræðilegasta, er háð
h.efir verið síðustu þrjár aldirnar, er að koma á varanlegum
friði. En fvrst verðum vér að vinna stríðið. En yaranlegan
frið munum vér ekki vinna nema því að eins, að vér förum
þegar að húa oss undir liann. Sá undirhúningur krefst fullra
og frjálsra opinberra umræðna og kaldrar, rólegrar gagn-
rýni á öllum málavöxtum.“
Eitt virðist mér þó skorta á þessa gagnrýni sjálfra höfund-
anna, og það er, hversu litla áherzlu þeir leggja á hætt og'
hreytl uppeldi í anda sanngirni, góðvildar og mannúðar; að
einstaklingar og þjóðir leggi eftirleiðis meiri áherzlu á sam-
úð og samvinnu en að ala á úlfúð og harðvítugri samkeppni,
þótt liún kunni að vera holl að vissu marki um vöruvöndun
og heiðarleik í öllum viðskiptum. En því leggjum vér svo
mikla áherzlu á dyggðir þær, sem nefndar voru, að vér erum
sannfærðir um, að þær einna helzt geta orðið að undirstöðu
samlyndis og friðar, ekki einungis milli einstaklinga og' slétta,
heldur og þjóða í milli.
10. Uppeldi í anda mannúðar og velvildar. Til þess að þetla
megi verða, verður að breyfa uppeldinu til hins hetra með
öllum þjóðum veraldar. í stað samkeppni og ofurkapps verð-
ur að livetja til samúðar og samstarfs á öllum sviðum mann-
lífsins. Á því verður að byrja í skólum og heimahúsum og
halda því áfram í atvinnurekstri og' lífi. I stað þess að lialda
því fram, að lífið sé stríð allra gegn öllum, verður að fara
að sýna mönnum fram á siðferðilegt verðmæti samhjálpar
og samstarfs, einingar og friðar. Það verður að innræta hverj-
um einstaklingi, að liann sé ekki sjálfum sér nógur, heldur
eigi hann að lifa með öðrum og fyrir aðra og að hann verði
því meira verður, því betur sem hann getur starfað fyrir
heildina. Það verður að útrýma öllum römmum stéttaskorð-
um eða öllu heldur skipa þeim undir það, sem æðra er.
Þannig verður einstaklingurinn að þjóna fjölskvldu sinni og'
fjölskvldan þjóðfélaginu í öllu því, sem er rétt og gott.