Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Blaðsíða 175
173
ai-voði, og þessa gætir auðvitað meir og fvrr i fámennu þjóð-
félagi en stórum, eius og líka letin og ómennskan breiða sig
fljótar út þar, sem hver þekkir annan og samkeppnin er ekki
jafn liörð og annarsstaðar. Því ber oss öðrum þjóðum fremur
að vara oss á værugirninni og spillingunni, því að öðrum
kosti kann mene tekel liinna órjúfandi náttúrulögmála að
verða ritað á veggi vora og vér vegnir og léttvægir fundnir.
En annað enn meira böl, sem nefna mætti heimsböl, kann
og að blasa við oss.
6. Heimsböl. Ég á þar við liinar sífelldu stvrjaldir og afleið-
ingar þeirra. Ekkert er jafn-liáskalegt fyrir hagsæld og vel-
gengni þjóðanna og áframhaldandi menningu eins og þess-
ar blóðugu styrjaldir, er báðar bafa verið nú því nær um allan
lieim með aðeins 20 ára millibili. Það er eins og forráðamenn
þjóðanna séu slegnir allsberjar blindu um framtíðar velferð
alls mannkvns, að þeir skuli ekki sjá, hvílikur voði er í því
fólginn að senda blóma hverrar þjóðar fram á vígvellina livað
eftir annað, en lialda örkvisunum heima og láta þá verða
feður hinna komandi kvnslóða. Þetta út af fyrir sig er svo
mikið glapræði, að afleiðingum þess verður naumast með
orðum lýst. Og leiði þetla ekki til úrkynjunar, þá er meiri
þróttur í mannkyninu en vænta mætti. Þrátt fvrir það er
þetta einhver bin geigvænlegasta ráðstöfun mannkyninu til
niðurdreps og' einhver binn inesti glæpur, sem liugsazt getur,
að láta myrða og bækla blóma hverrar þjóðar í milljóna-
tali, en balda úrganginum heima og láta bann annast undan-
eldið, láta lítt liæfa menn eða úr sér gengna verða feður kom-
andi kynslóða. Sé það svo, að erfðirnar láti ekki að sér liæða,
þá er þetta glapráð og vísvitandi tilraun til þess, að kvnslóð-
irnar úrkynjist, að þeim fari aftur, en ekki fram. Hér er því
voði á ferðum, því að ofan á alla evðingu og tortímingu verð-
mæta bætist þá það, að þjóðirnar geta naumast rétt við og
náð fvrri blóma. En invndi þá ekki fara líkt fyrir vorri menn-
ingu og þeirri fornu, er múgurinn og hinir „allt of mörgu“,
þ. e. ættlerarnir, urðu feður kvnslóðanna? Og myndi þá ekki
þurfa „nýtl blóð“ og margra alda erfiði til þess að endur-
reisa liana og bæta? —