Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Qupperneq 271
269
minningarmörkum og fái þær til að blossa upp ýmist í skynj-
unum, ógreinilegum kennslum eða greinilegum endurminn-
ingum, er svipuð eða sams konar heilastarfsemi endurtekur
sig; og geta ekki röfin flogið fram og aftur um endilangan
lieila, virkjað hann og markað, og' mvndað þannig einskonar
orku- eða starfskerfi, er sérkennilegt sé fyrir sálarlif hvers
einstaks manns?
Árið 1929 reit Iíans Berge r grein í Zeitschrift fiir
Psychologie, þar sem hann lýsir nýju álialdi, er finna megi
með bylgjur, er fari fram í iieila manns jafnframt heilastarf-
seminni. Hafa hylgjur þessar síðan verið aðgreindar í svo-
nefndar alplia-, heta-, gamma- og delta-bylgjur.1) Verður
þessara bylgna vart hæði i vöku og svefni. Ekki er mér kunn-
ugt um, livort þeirra verður sérstaklega vart í sterkum geðs-
hræringum eða þegar mönnum verður mikið um. En alkunn-
ugt er, eins og sjá má af hinum mörgu sögum um svipsýnir
af lifandi mönnum, deyjandi og dauðum, að menn virðast
þá geta útvarpað myndum af sjálfum sér og ástandi því, sem
þeir eru í, og jafnvel mælt og sagt frá hinu og þessu. Er þá
fjarri sanni að ætla, að þeir útvarpi einhvers konar öldu-
eða orkulcerfi, er hirtist í sýnilegri og heyranlegri mynd þeim,
sem við tekur? Þetta er auðvitað ekkert annað en tilgáta,
en hún virðist ekki svo fjarri sanni.
Og hvað verður svo í sjálfu andlátinu? Sagt er, að deyjandi
og þó einkum drukknandi mönnum finnist sem allt líf þeirra
líði þeim fyrir hugskotssjónir í nokkurs konar iiringsjá. Er
þá eins og öll sú sálarorka, sem tiltæk er, knýi allar hlund-
andi heilafrumur lil starfa, áður en líkamslífinu lýkur. En er
jjá svo fjarri að ætla, að orkukerfi sálarinnar líði þá upp af
vitum manns og fari frjálst sinna ferða um heima og geima
og jafnvel upp til þeirra æðri ljósheima, er áður var getið?
Eg endurtek, að þetta er einber tilgáta, sem aðeins sýnir
fram á hugsanlega möguleika. En verður hún j)á á nokkurn
liátt sönnuð eða afsönnuð?
Nú mvndi margur hugsa, að beinast væri að sækja sann-
anirnar eða öllu réttar sönnunargögnin fvrir framhaldslifi
sálarinnar í „Rannsókn dularfullra fyrirbrigða", er mestöll
snýst um svonefnd miðilsfyrirbrigði, og svo liélt ég í fyrstu
fyrir liðugum þrem tugum ára. Þá las ég með sérstakri gaum-
gæfni hók, sem enn má telja með jjeim beztu af því tagi: F.
1) Bcst and Taylor: The Physiological Basis of Medical Practicc, 3rd ed.,
J943.