Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Page 229
227
Flokkshyggja og stéttvísi verða að víkja fyrir þjóðhvggjunni,
því, sem virðist landi og lýð til hlessunar i hráð og lengd, og
þjóðliyggjan, ef þess er krafizt, fyrir heimsúðinni, fyrir heill
og velferð allra þjóða. Á hinn bóginn ber mönnum að stuðla
að vaxandi samúð og samstarfi milli þjóða og' einstaklinga
í öllu því, sem telst heilbrigt og gott og virðist miða til menn-
ingarauka i nútíð og framtíð og aldrei að missa sjónar á
liinni æ ð s t u h u g s j ó n mannlegs lífs, sem er sívaxandi
félagslegt og siðferðilegt samræmi og sam-
starf til æðra og hetra lífs.
11. Heimurinn ein hagsmunaheild. Það, sem einkum þarf að
halda að hinum komandi kynslóðum, er þetta, að h e i m ur -
inn sé ein hagsmunaheild, og að engin þjóð geti verið
sjálfri sér nóg, þar eð hún standi í hinu fjölþættasta við-
skiptasambandi við aðrar þjóðir um lífsnauðsynjar sínar
og lifsþægindi. Því verður hver þjóð að sitja land sitt sem
hezt hún getur og að framleiða þær lífsnauðsynjar fvrst og
fremst, sem landinu eru eiginlegastar, svo að hún geti látið
þær af hendi fyrir það, sem liana helzt skortir frá öðrum
þjóðum og löndum, og verður hún þá bæði hvað launakjör
og lífsafkomu snertir að sníða stakk sinn eftir því, sem við-
skiptaþjóðir hennar verða að láta sér nægja í þessu tillili.
Því tjáir ekki, að neitt kapphlaup eigi sér stað milli stétta
um launakjör og launabætur, því að það skapar dýrtíð i land-
inu og hækkar svo framleiðslukostnaðinn, að framleiðslu-
vörur landsmanna verða fvrir dýrleika sakir ekki samkeppn-
isfærar á erlendum markaði, en þá verður ekkert til að láta
af hendi fyrir erlendar nauðþurftir og lífsþægindi þjóðinni
til handa. Þessvegna verða allar stéttir þjóðfélagsins að láta
sér skiljast það, að þær eiga að vinna saman að sameigin-
legri þjóðarheill og þannig, að þjóðin verði nauðsynlegur
og verðmætur liður og þátttakandi í samstarfi allra annarra
þjóða. Og eitt verða menn jafnan að liafa hugfast úr þessu,
að ófriður og stvrjaldir eru alheimsböl, og það því frekar, því
lengra sem þær ná, og því lengur sem þær standa. Geta þær
jafnvel á stuttum tíma valdið tortímingu heillar þjóðar. Þvi
eru og friðsamleg viðskipti milli þjóða eitt hið blessunar-
ríkasta fvrir alla menningu þeirra, ef þær þá hafa vit á að
ala með sér heilbrigða og þróttmikla menningu. En vaxandi
siðavit þeirra í samskiptum við aðrar þjóðir ætti smám sam-
an að kenna þeim, hvað orðið getur til þroska og framfara,
og eins liitt, livað orðið getur til afturfarar og niðurdreps.