Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1939, Qupperneq 191
189
búnar að stofna allsherjar-ríkið, hefðu þær getað hoðið öll-
uni heiminum birginn með auðsuppsprettum sínum og her-
veldi.
Höf. þessarar hókar var búinn að horfa í 10 ár samfleytl
sem fréttaritari amerísks stórblaðs upp á máttleysi Þjóða-
bandalagsins í deilumálum hinna fullvalda þjóða og sá loks
ekki annað ráð, sem dygði, en að taka fullveldið af þeim í al-
þjóðamálum og fá það í hendur einskonar „yfirríki“ lielzlu
lýðræðisþjóða, og annaðist það eftir það öll alþjóðamál og
réði meðal annars fyrir stríði og friði.
Bókin er ákaflega fræðandi, að því er öll alþjóðamál
snertir, og hún nefnir 15 lýðræðisríki, er gætu stofnað með
sér slíkt allsherjarríki, en helztu rökfærslur höf. um þetta
efni má finna í VII. og VIII. kafla bókarinnar. Ríkin 15, sem
hann nefnir, eru: Astralía, Belgía, Canada, Danmörk, Finn-
land, Frakkland, írland, Niðurlönd, Nýja-Sjáland, Noregur,
Svíarilci, Sviss, Suður-Afríka, Stóra-Bretland og Bandaríkin.
En bókin kom of seint. Nú hafa 10 lýðræðisriki Evrópu
orðið einveldinu að bráð, að minnsta kosti í bili, en um 30 lýð-
ræðisríki heims hafa nú sameinazt til hernaðarlegra átaka
gegn einræðisríkjunum, og þó er alls ekki sýnt, hvort það
muni duga.
En betra er seint en aldrei, og þessi styrjöld lilýtur að færa
mönnum lieim sanninn um, að ekkert annað en allsherjar
sambandsríki allra lýðræðisþjóða með löggjafarvaldi, dóms-
valdi og hervaldi í öllum alþjóða- og milliríkjamálum getur
eftirleiðis trvggt friðinn í heiminum.
Ætlazt er til, að þetta allsherjarríki allra lýðræðisríkja fari
með fimm tegundir alþjóðamála:
1. Veiti heimsborgararétt öllum þegnum lýðræðisríkjanna,
svo langt sem yfirráðasvæði þeirra nær;
2. standi fvrir stríði og friði og annist allar samningagerðir
milli ríkja og gangi eftir uppfylling þeirra;
3. hafi rétt til að skipuleggja öll milliríkjaviðskipti sín i
milli og við önnur ríki;
4. hafi rétt til allsherjar myntsláttu, er sé sameiginleg öll-
um sambandsríkjunum, og
5. yfirráð vfir pósti og síma og sjái um öll alþjóðavið-
skipti.
Að öðru levti ráði sambandsríkin hvert fvrir sig öllum sín-
um málum, stjórnarfari sínu, tungu, þjóðerni og trú, séu með
öðrum orðum fullvalda inn á við, en fái allsherjarrikinu