Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 125

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 125
ANDVARI KÓPERNÍKUS, ÆVI HANS OG AFREK 123 Meira að segja Tycho Brahe, hinn mikli stjörnuskoðari og mælingamað- ur, gat ekki fallizt á þá kenningu Kóperníkusar, að jörðin gengi umhverfis sólina. Brahe, sem fæddist skömmu eftir lát Kóperníkusar, gerði um sína daga miklu fleiri og nákvæmari stjörnumælingar en nokkur fyrirrennara hans. Samt tókst honum ekki að greina nokkra þá hreyfingu á fastastjörnunum, sem stað- fest gæti hreyfingu jarðar um sólu. Brahe vildi ekki trúa því, að fastastjörn- urnar gætu verið svo fjarlægar, að hreyfingin væri ekki mælanleg með þeim tækjum, sem hann hafði smíðaÖ. Til þess þurftu þær að vera rneira en tvö hundruð sinnum lengra í burtu en yzta reikistjarnan, Satúrnus. Brahe sló því þess vegna föstu, að jörðin myndi vera kyrr í geimnum. Að öðru leyti sam- þykkti hann kenningar Kóperníkusar, því að hann gerði ráð fyrir, að allar hinar reikistjörnurnar gengju um sólina. Með því að láta sólina svo ganga um jörðina þóttist Brahe hafa leyst vandann á hinn þægilegasta hátt. Aðeins örfáir af samtímamönnum Tychos Brahes virðast liafa tekið kenn- ingar Kóperníkusar alvarlega. Af undantekningum má nefna Englendinginn Thomas Digges og ítalann Gíordanó Brúnó. Brúnó var eldheitur andstæðingur Aristótelesar og kirkjunnar, hann ferðaðist víða og hoðaði hugmyndir sínar um stjörnufræði, heimspeki og trúmál. í einni af bókum sínum, De Immenso, tók hann upp heilan kapítula úr riti Kóperníkusar sem tilvitnun. Brúnó gekk jafnvel enn lengra en Kóperníkus, því að hann hélt því frarn, að fastastjörn- urnar væru fjarlægar sólir og að himingeimurinn væri óendanlegur. Sem kunnugt er var Brúnó ofsóttur af kaþólsku kirkjunni og að lokum hrenndur á háli í Róm árið 1600. Því er stundum haldið fram, að Brúnó hafi týnt lífi fyrir að boða kenningar Kóperníkusar, og að Kóperníkus hefði mátt búast við sömu örlögum, ef hann hefði ekki dregið svo lengi að gefa út rit sitt. Þetta kann að vera rétt, en hitt er þó líklegra, að Brúnó hafi veriÖ ofsóttur fyrir trúarskoðan- ir sínar fremur en stjörnufræðilegar kenningar, því að hann boðaði algyðistrú, sem var í mikilli andstöðu við kenningar kirkjunnar. Það flækir nokkuð þetta mál, að hin hárbeitta gagnrýni Brúnós á kaþólsku kirkjuna og trúarsetningar hennar var oft á tíðum óaðskiljanlegur hltiti af hinum vísindalegu kenningum hans og ritsmíðum, þar sem hann boðaði kenningar Kóperníkusar af eldmóði. I hugum hinna kaþólsku valdsmanna hlaút sólkerfiskenningin því að verða ná- tengd hugmyndum um villutrú. Árið 1609 verða þáttaskil. Þá gerast tveir atburðir, sem verða til þess að hrinda af stað hinni eiginlegu kópernísku byltingu í skoðunum manna á um- heiminum. Það ár kom út bókin Astronomia Nova eftir Jóhannes Kepler, lærisvein Tychos Brahes. Kepler var harður fylgismaður Kóperníkusar. Með þrotlausri rannsókn á mælingum Tychos hafði hann að endingu komizt að
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.