Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 157

Andvari - 01.01.1973, Qupperneq 157
ANDVAHI IIUGUR OG HEIMUR GUÐMUNDAR FINNBOGASONAR 155 Þetta er engan veginn fráleitur skoðanaháttur, en þarfnast þó athugunar. Tónlist er gerð úr sveiflum í andrúmsloftinu, sem verka á skynfæri vor og valda þeirri tilfinningu, er felst í tónskynjun. Tónarnir eru því tilfinning. Vér gætum aldrei útskýrt fyrir daufum manni dásemdir tónlistarinnar, þótt fremur auðvelt sé að gera blindum manni ljóst, hvað kýr er. Tilfinningar eru ekki áþreifanlegir hlutir, sem unnt er að bera saman. Mér virðist því harla hátíðlegt að telja skiln- ing á tónlist fólginn í því að finna lag hljóma í liuga sér, eins og það hljómaði í sál tónskáldsins, því að óldeift er að koma samanburði við. Vér vitum því ekki, hvað vér eigum við, er vér ræðum um lagið í huga tónskáldsins. Getur einhver merking verið fólgin í tónlist, þ. e. einhver merking utan við tónana sjálfa? Vér vitum, að lög eru fjörug, angurblíð eða dapurleg. Á hinn bóginn deila menn um, hvort tónlistin getur túlkað mannlegar tilfinningar. Um þetta segir Guðmundur: „. . . . mér finnst öll sii deila dálítifí sliopleg og benda á, ar) menn liafi ekki gert sér eins Ijóst og æskilegt væri, hvað þeir eni afí tala um. Mér finnst sem sé augljóst, að hvert lag eÓa tónverk sem er sé skapað til að láta i Ijós eða hirta .ilveg sérstakt sálarástand, sem sé það sálarástand, sem tónskáldið sjálft fann í laginu og góðttr áheyrandi finnur í því, þegar hann lætur það algjörlega fá vald yfir huga sínum og rýma öllu öðru hurt þaðan" (296.-297. hls.). Ég tel þ essa skoðun ranga, að svo miklu leyti sem unnt er að tala um rétt og rangt í þessu tilviki. Hefði Guðmundur á réttu að standa, væri nóg, að nokkrir tónglöggir menn settust niður í eitt skipti fyrir öll og fyndu út merkingu tónverks. Vér vitum, að sú er ekki raunin. Ég fæ ekki séð, að neinu máli skipti, hvort tónverki er ætlað að birta eitt- hvert sérstakt sálarástand. Tónverkið er sjálfu sér nægt. Það vekur fegurðartil- finningu í huga áheyrandans, og þessi fegurðartilfinning er óhlutlæg. En gætum að, aðgátar er þörf. Mér kemur ekki til hugar að neita því, að tónverk geti flutt boðskap. Hins vegar er vitneskja vor um boðskap tónlistarinnar annaðhvort fólgin í textum, er fylgja með tónlistinni, eða vitneskjan er sögulegs eðlis. Vér vitum, að níunda hljómhviða Beethovens er óður til gleðinnar. En ég leyfi mér að full- yrða, að maður, sem heyrði hljómkviðuna án þess að þekkja sögu hennar, hefði ekki hina minnstu ástæðu til að telja, að svo væri, en gæti notið tónlistarinnar engu að síður. Mér kemur ekki heldur til hugar að neita því, að tilfinningar tónskáldanna, ast, aðdáun, hatur, eru oft orsakir tónverka þeirra. Hinu neita ég, að tilfinning- ?rnar felist í tónlistinni sjálfri.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.