Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1924, Page 128

28
Um fækkun alþingismanna.
maður væri kunnugur í sýslu sinni, en konungkjörnu þing-
mennirnir áttu að bæta upp þekkingu hinna að því er snerti
landið í heild sinni og alla stjórn þess, bæði í andlegum og
veraldlegum málum. Þá er tala þingmanna var ákveðin, var
meira farið eftir því, hve landið var víðáttumikið en eftir fólks-
fjölda Minsta sýsla landsins, Vestmannaeyjar, mátti senda einn
mann á þing eins og fjölmennasta sýsla landsins, þótt Eyja-
skeggjar væru tólffalt færri en sýslubúar. Þá er landið fekk
stjórnarskipun 1874, var tölu þingmanna fjölgað um 10, og
þinginu skift í tvær deildir, og síðan hefur þingmönnum verið
fjölgað oftar en einu sinni af ýmsum ástæðum, svo að nú eru
þeir 42. En eins og ástandið er nú, þá er samgöngurnar eru
margfalt betri en 1843 °S þúsund sinnum hægra er að afla
sjer víðtækrar þekkingar á íslandi en þá var, er engin nauð-
syn til þess að skipa alþingi svo mörgum mönnum. í engu
löggjafarþingi í neinu sjálfstæðu ríki sitja eins margir þing-
menn að tiltölu við fólksfjöldann eins og á Islandi, og þó
hafa einstöku menn stundum barist fyrir því, að fjölga þing-
mönnum eftir höfðatölu manna í fjölmennustu kjördæmunum,
en til þess er eigi nein nýtileg ástæða, enda hafa aðrar ástæð
ur ráðið þar mestu. Ef ísland hefði einn þingmann fyrir
hverjar fjórar þúsundir marma í landinu, þá væri það fullnóg,
og miklu meira en líðkast hjá öðrum siðuðum þjóðum, Enda
þótt landsmönnum fjölgaði að mun, svo að þeir yrðu þriðj-
ungi fleiri en þeir eru nú, væri nóg, að einn þingmaður ætti
sæti á alþingi fyrir hverjar sex þúsundir landsmanna.
Jeg vil því leyfa mjer að bera upp þá tillögu, að tala
þingmanna verði minkuð, og þeir verði látnir vera 24. Við
það sparaðist mjög mikið fje og þingið tapaði engu, en ynni
líklega töluvert, sjerstaklega ef val þingmanna væri vandað
betur en nú. Það er alkunnugt, að margir menn hafa setið og
sitja enn á alþingi, sem alls ekki hafa þá eiginleika og menn-
ingu, sem þarf til þess að vera góður þingmaður. Þeir eru
ekki vinnufærir á þingi, en tetja oft málin og lengja þingtím-
ann með fávíslegum og óskynsamlegum umræðum. Í’ingtíðind-
in verða sökum þess miklu lengri og dýrari en þörf er á.
Það liggur miklu nær að fækka þingmönnum, en að hætta
að prenta alþingistíðindin eins og stundum hefur verið lagt til
á alþingi. Slíkt má eigi gera, ef þjóðin á að geta fengið vitn-
eskju um, hvernig þingmennirnir eru, og ef hún á nokkurn
tíma að geta fengið þroska og vit til að velja nýta menn á
alþingi. Það væri ekki heldur hneykslislaust að hætta að prenta
þingtíðindin.