Hlín - 01.01.1929, Síða 79

77
Jílín ■
»lensku« og »tísku«. Það er þetta, sem forkólfar heim-
ilisiðnaðarmálanna þar vilja einkum vernda, því þeir
skilja, að með verndun og ræktun sjereinkennanna
verður heildin auðugri, fyllri og fjölbreyttari. — Þessu
er mjög á annan veg farið á islandi, og hefur altaf
verið. Veldur þar sennilega að einhverju leyti skap-
gerð og greind þjóðarinnar, en þó hafa viss hjeruð átt
sinn sjerkennilega heimilisiðnað, og mætti nefna mörg
dæmi þess. Nú virðist þetta vera að hverfa. Sýning-
arnar bera með sjer að sóst(er eftir fyrirmyndum úr
öðrum fjórðungum, t. d. í prjónaskap. Á þeita líklega
fremur rót sína að rekja til trúleysis á sjálfan sig og
sitt eigið, en til lausungar og hvei-flyndis. En það er
mjög athyglisvert, meðal annars fyrir þá sök, að öll
handavinna þarf að æfast frá kyni til kyns, ef svo má
að orði komast, til þess að fá lífs- og listagildi.
Jeg ætla þessu næst að minnast á gildi heimilisiðn-
aðar yfirleitt, bæði eins og það er alment viðurkent, og
eins og það kemur mjer fyrir sjónir.
Tel jeg þá fyrst hið hagræna gildi þessa iðnaðar.
Fram að þessum tíma hygg jeg að fáir hafi efast um
þetta gildi heimilisiðnaðarins, að öðrum kosti hefði
hann ekki þrifist. En á seinustu árum heyrast oft
raddir um, að það »borgi sig ekki« að vinna þetta eða
hitt heima, menn geti' fengið það svo miklum mun ó-
dýrara í kaupstaðnum. Það liggi í hlutarins eðli, að
heimilisiðnaður geti ekki kept við verksmiðjuiðnað.
Einkum eru það karlmenn, sem jeg hef heyrt halda
þessu fram. Er það og eðlilegt, því þeir eiga meiri trú
á tölur en konur. Þeir byggja sem sje þessa skoðun
sína á tölum. — Verðleggja þeir þá heimilisiðnaðinn á
þann hátt, að leggja vinnuna í dagsverk eða tímavinnu,
og reikna svo kaupið eftir því, eins og fyrir aðra tíma-
eða kaupavinnu. Er þá ekki vandi að sjá hver útkom-
an verður. Frá þessu sjónarmiði *er það rjett, að ekki