Skírnir - 01.01.1878, Page 32

32
ÓFRIÐURINN.
höfuÖforingjum Tyrkja, þó þeim kunni minna aö vera um aö
kenna en herráöi soldáns í Miklagarði. Eitt af höfuðvítum
ráðsins er það talið, að það skipti svo opt um þá menn, sem
höfðu aðalforustuna á höndum, og það án þess að neinum —
jafnvel ekki foringjanum sjálfum — yrðu orsakirnar Ijósar. þeir
menn voru allt í einu kvaddir heim, án þess þeim kæmi neitt
til hugar, og af Abdul Kerim heyrðist, að honum hefði verið
orpið í dýflissu, en síðan hefði hann verið rekinn í útlegð.
Siíkt var illa fallið til að efla traust hersins á herstjórninni. J>á
var og opt taiað um samtakaleysi foringjanna, já um öfund
þeirra á milli og ósamþykki. Vjer skulum taka eitt til dæmis: það
sem sagt var um þá Súleiman jarl og Reuf jari. það á að
hafa verið fyrir einbera öfund og óvild þeirra á milli, að hinn
síðarncfndi fór svo hrapaðlega fyrir Gúrkó og hans liði hjá
Jení Sagra, sem áður er um getið; því Súleiman var það á
sjálfs valdi, bæði að gefa hinum vísbending og veita honum
fulltingi. Líkar sögur fóru af fleirum. Vjer höfum minnzt á,
að Mehemed Ali brást það, að Súleiman kæmi norður yfir
Balkan með þann her, sem hann leiddi á annan eins heljarveg,
sem Sjipkaskarðið varð Tyrkjum. það getur verið, að þau
vonbrigði hafi verið herráði soldans meir að kenna enn Súlei-
man jarli, en hitt sýnir, hve lítil samkvæmni var í ályktum
ráðsins, er það gerði hann að höfuðforingja eptir herfallið mikla
og árangurslausa í skarðinu, en ljet síðar stefna honum fyrir
dóm, sökum þess, að hann hafði ekki sparað meir menn sína
enn hann gerði í seinasta bardaganum (hjá Tatar Basarðsjik),
sem Tyrkir áttu við Rússa. Hvað sjálfa hermennina snertir, þá
mun óhætt að fullyrða, að hjer hafi verið jafnt á komið um
hugrekki og þrautgæði, og munurinn virðist einkum að hafa
verið sá, að þar sem harðfylgið var meira hjá Tyrkjum, þá
báru hinir af þeim í seiglunni og þolinu. En einn mun þykjast
menn hafa sjeð á öllu hernaðarfari hvorra um sig sjerílagi, og
það var sá, að þar sem fyrirliðar Tyrkja liirtu allt af lítið um
það, hvort mönnum þeirra leið vel eða illa, og litu Htið eptir
um alla vanhagi þeirra, hvort sem særðir voru eða ósærðir, já
virtu þá sjaldan viðtals, en beittu þeim vægðarlaust í öllum