Skírnir - 01.01.1878, Blaðsíða 100

100
BELOÍA.
blít aS nýmælunum l>ó fram gangi. Fyrir ennm eldra flokki
er einkum Frére Orban, og til dæmis um varúð þessa flokks
skal þess geta, a<5 blð8 hans kölluSu þa8 illa orSiS, er sá
ma8ur blaut kosningu i fyrra í höfu8borginni, sem Pou) Janson
heitir (málafærslumaSur); en bann bafbi haft sókn á höndum í
yrnsum málum, sem klerkdóminn skiptu, út af abferð hans við
kosningar og fleira, og veitt klerkunum harSar átölur í blö8um
og ritum. Hann hafSi sagt þa8 hreint og beint á kjörfundunum
a8 hi8 brýnasta verkefni, sem fyrir höndum lægi, væri þa8 a8
hrinda klerkavinum frá völdum, og til þess ættu allir frelsis-
menn a8 binda fastlega lag sitt og linna eigi fyr enn þa8
ynnist. þetta hlaut nú a8 visu a3 falla öllum framfaramönnnm
vel í ge8, en enum eldra flokki stó8 því stuggur af kosningunni
a8 þa3 or8 fór af Janson, a8 bann væri verkna8arfólkinu of
vilhallur. Hann haf8i þó ekki sagt e8a rita8 annaS, enn þa8
sem kunnugt er um svo marga fræ8imenn á þýzkalandi, er
kenna, a8 þeim er settir eru til a8 gæta laga og rjettinda, beri
a8 hlutast svo til um hagi verkmannanna, a3 þeir ver8i eigi
fyrir balla og ofriki af þeirra hálfu, sem au8num stýra. —
Framsóknarflokkurinn vill löglei8a skyldarnám í alþý8uskólum,
og a3 því fylgi útfærsla kosningarrjettar, en á þa8 vill enn
eldri frelsisflokkur ekki fallast. Enir fyrnefndu vilja banna þa3
me8 lögum, a8 þeim klerkum sje veitt aptur embætti, sem hafa
or3i8 til hneyxlis í líferni sínu (shr. Skirni 1877, 103. bls.),
en fyrir skömmu bar Frére Orban þaS upp til nýmæla, a8 þeir
skyldu ekki fá laun af ríkisfje nje úr sjóSum borga e8a sveita,
einmitt af því a3 liann og hans flokkur vildi fara miSlunarveg
í því máli, en taka eigi me8 öllu fram fyrir hendur biskupanna.
Hinsvegar hefir af þessu leiSt, a8 stjórnin hefir slegiS nokkuS
undan sinnar handar, einkum i þeim málum, scm skipta eigi
klerkavaldi3, og deilurnar á þinginu hafa eigi or3i8 eins striSar
og a3 undanförnu. 1 miSjum nóvembermánuSi gengu menn á
þing, og minntist konungur á þa3 í ræ3u sinni, cr hann helg-
a8i þingi3, a8 uppfro^Singu alþýSunnar he!8i vcgnaB vel álei8is
á seinustu árum. Fyrir fjórum árum veitti þingi3 20 milljónir
til nýrra alþýðuskóla, og er öllu því fjc nú svo vari3.