Andvari - 01.01.1910, Blaðsíða 156

134
ísland gagnvart öörum ríkjum
staðfestur, ekki að eiga við neinn Hákon, því að þar
sem skjalið er frá 1496, þá er lítið að byggja á því í
»lransskripti« af yfir 200 ára gömlu skjali, að því leyti,
því að konunganöfnin í afritum sáttmálanna eru ekki
ábyggileg. í sumum afritum sáttmálans frá 1262 stend-
ur t. d. blátt áfram: »N. konungi«, eða eyða er fyrir kon-
ungsnafninu. Þar fyrir getur vottorð Áshildarmýrar-
samþyktar um efni þess sáttmála, er þar er vottað, verið
rétt, þótt hann sé ranglega miðaður við Hákon konung.
Efnú sáttmáli sá, sem heimfærður er til 1263 og 1264
er ekki frá 1300 eða 1302 og eigi heldur frá 1263—
64, en samt gerður áður en Jónsbók var lögtekin,
þá hlýtur hann að vera frá 1264—1281, eða með
öðrum orðum, ákvæðin um utanstefningar, sýslumenn
og lögmenn, tilvitnanir í lögbók o. s. frv., komin
inn í sáttmálann fgrir 1281. Vér vitum nú ekki til,
að Gamli sáttmáli hafi verið endurnýjaður frá 1264
-—1281. Það ár létu þeir Loðinn leppur og Jón lög-
maður Einarsson Islendinga sverja Eiríki konungi
Magnússyni land og þegna1), en aðalsáttmálinn hefir
verið samþyktur á alþingi, áður en tekið var til við
Jónsbók. Erfða-ákvæðið sýnir það herlega, að sátt-
málinn muni eldri vera en Jónsbók. Hafa lands-
menn haldið sér að öllum ákvæðum samþyktarinnar
1262, en fengið sett inn heit um þjóðerni sýslumanna
og lögmanna, því að þá þegar var ekki orðið trútt
um, að farið væri að skipa útlendum mönnum for-
ræði yíir Iandinu, t. d. 12792), og Árna biskups saga
sýnir, að utanstefningar voru þá tíðkaðar3). Þar sem
í löghók er vitnað, ætti þá við Járnsíðu eða við Jóns-
bók, sem þá var ætlast til, að samþykt yrði á þing-
1) Bps. I, 717, sbr. 715. 2) Sbr. Ólsen, Upphaf I, 57.
3) Sjá Bps. I, 717.