Andvari - 01.01.1910, Blaðsíða 167

fram að siðaskiptum.
145
komið til hugar að skeyta þessu ákvæði rb. 1308 inn í
Jónsbókarhandrit sín, og voru afritarar þó ósparir á
slík innskot, þó að þau ætti stundum miður vel við.
Samskonar þýðingu hafa orðin »í landinu« og »í
þessu fátœka landia í réttarbótum 21. okt. 13141)
og 8. des. 1315,2) sem báðar eru einnig um
klæðaburð. í réttarbót frá 13163) segir Hákon há-
leggur, að lögmenn og sýslumenn og aðrir hinir vitr-
ustu menn og dómarar í vváru ríki« hafi iðulega
beðið um skýringar á óðalsbrigðabálki lögbókarinnar
(o: Landslaga Magnúsar), og er ljóst, að með v>váru
ríkict er átt við þau lönd, er lögbók sú gilti um, en
hún gilti ekki á íslandi, sem kunnugt er, enda mikill
vafl um það, livort nokkur óðalsréttur hafi þar verið
til, alt til þess, að tilsk. 29. nóv. 1622 kom út. Að
tslendingar eru með útlendingum taldir í Noregi sýna
t. d. réttarbætur 10. maí 1318,4) 11. júní 1302,5) 9.
ág. 1331.6) Réttarbótin í Ngl., III, 210 telur og ís-
lendinga ellaust með útlendingum. Stundum er þó
»várt ríki« að eins miðað við Noreg, en skattlöndin
nefnd við hlið þess, án þess þó, að séð verði, hvort
ísland á þar hlut að máli7.) Sumstaðar er ísland og
með skattlöndum konungs talið, án þess þó, að séð
verði af því, hvernig réttarstaða þess sé8). Það er og
1) Ngl. III, 109. 2) S. st. III, 116. 3) S. st. III, 120.
4) S. st. III, 131. 5) S. st. III, 134, DI. II, Nr. 176. 6) S.
st. III, 157. 7) Sbr. t. d. réttarbót 18. júní 1361 (Ngl. III, 181
8) Sjá t. d. rb. 11. júní 1302 (Ngl. III, 134, DI. II, Nr. 176)
rb. febr. 1348 (Ngl. III, 170, DI. II, Nr. 522), bréf. 28. nóv. 1415
(DI. III, Nr. 643), 7. maí 1425 (Dl. IV. Nr. 380), 24. ág. 1443
<DI. IV, Nr. 687), 29. nóv. 1454 (DI. V, Nr. 115). Af sliku
heiti verða yfir liöfuð engar ábyggilegar ályktanir dregnar, enda
er staða skattlanda mjög mismunandi, sum höfðu sjálfstæði meira,
sum minna og sum alfrjáls, að skattkvöðinni undanskilinni. Jafn-
vel Noregur er stundum nefndur „skattland;l konungs eftir að
Danmörk og Noregur sameinuðust undir einni krónu, sjá t. d. M.
Andvari XXXV. 10