Skírnir - 01.01.1957, Blaðsíða 77

Skírnir
Edvard Grieg
75
Grieg átti erfitt uppdráttar í Kristíaníu, líka fjárhagslega.
Hann varð að kenna píanóleik til þess að komast af. Það var
ekki beiskjulaust, sem Grieg seinna hugsaði aftur til Kristíaníu-
dvalarinnar, þegar hann eyddi flestöllum kröftum sínum í að
kenna leikhneigðum ungum dömum, í stað þess að fá tæki-
færi til að helga sig skapandi list. Það voru nær einvörðungu
sumarfríin, sem veittu honum þann frið og þá einbeitingu
hugans, sem er brýn þörf hverjum skapandi listamanni.
Hvernig vann nú Edvard Grieg? — Hann bæði fékk hug-
myndir sínar og vann úr þeim, á meðan hann sat við hljóð-
færið. Hann gat fyrst látið fingurna þjóta fjörlega yfir tón-
borðið, til þess að komast í hrifningu, og þar með hófst hið
háleita hugsunarstarf. Hann var á valdi sköpunarinnar. —
öllum var bannað að hlusta á Grieg, þegar hann var að semja
tónverk. Hann lét síðar byggja sér kofa á afskekktum stöðum,
þar sem hann gat verið í friði við vinnu sína. Helzt lét hann
byggja þá þannig, að hann hefði útsýn til allra átta. Ef hann
sá, að einhver var að nálgast, hætti hann undir eins.
25 ára gamall samdi Grieg hinn heimsfræga píanókonsert
sinn í a-moll, sem auk tónlistarinnar við Pétur Gaut varpaði
hinni mestu frægð yfir nafn hans. Þessi konsert, sem hefur
verið leikinn af Árna Kristjánssyni og Sinfóníuhljómsveitinni
hér í Reykjavík undir stjórn Olavs Kiellands, mun enn þá vera
þeim minnisstæður, sem á hann hlustuðu. Hann er fagurt og
ljóðrænt tónverk um Noreg, innblásinn af hamingju og lífs-
gleði. En þó að Grieg hlyti mörg lofsyrði fyrir verk sín, þá
lærði hann ekki síður, hvað það er erfitt fyrir skapandi snill-
ing að vinna í smáborgaralegu umhverfi, eins og Kristíanía
var á þeim dögum. Um tíma var Grieg svo bugaður, að það
er óvíst, hver örlög hans sem tónskálds hefðu orðið, hefði ekki
hjálpin borizt einmitt þá að utan. Grieg fékk örvandi bréf frá
sjálfum Franz Liszt, sem var einn þeirra helztu tónlistar-
manna, er uppi voru. Strax og þetta barst mönnum til eyrna,
breyttist afstaðan; og Grieg var allt í einu ákaflega fagnað.
Seinna hittust þeir Liszt persónulega; það var í Rómaborg
haustið 1869, þegar Grieg og kona hans voru í námsferð til