Skírnir - 01.01.1957, Side 229
Skírnir
Tvær doktorsritgerðir
227
gengið fólk. Meðal alls almennings, sem minni skólagöngu
hefir notið, lifir endingin -is góðu lífi.
Bls. 332. Hér fjallar höfundur um orðmyndirnar -tíu, tigi
(tíi), einkum þó þrjátigi — þrjátíu. M. a. farast honum svo
orð:
Im Nisl. ist -tíu das gewöhnliche, daneben kommt dial.
(Westfjorde) noch -tigi (-tíi) vor, beide gewöhnlich ad-
jektivisch. (Bls. 332—333).
Vitneskjuna um það, að orðmyndin -tigi (tii) sé vestfirzk,
hefir höfundur úr Blöndalsbók. Ekki efa ég, að þessi vitneskja
sé rétt, þótt ég hafi að vísu aldrei heyrt þessa orðmynd fyrir
vestan. Hins vegar hefi ég heyrt orðmyndina fjeritigi, þ. e.
[fjerithiiji] í Eyjafirði, eins og ég minnist á í ísl. málfr., bls.
124.
Bls. 349. Hér ræðir höfundur m. a. um orðmyndina hön-
um. Um það efni farast honum svo orð:
Nisl. honum, doch im 17./18. und bis ins 19. Jahrh.
hinein noch haufig hönum. (Bls. 349).
Það er rétt, að báðar orðmyndirnar hafa lifað samtímis á
17.—19. öld. Orðmyndin hönum er mjög algeng í ritum frá
fyrri hluta 19. aldar. Að vísu skyldi varlega fullyrt, að allir
þeir, er rita hönum, hafi borið orðið svo fram. Sumir kunna
að hafa lært þennan rithátt og haldið honum, þótt framburð-
ur þeirra væri annar. En allt um það er öruggt, að fram-
burður þessi hefir haldizt meðal nokkurs hluta þjóðarinnar
ckki aðeins út 19. öld, heldur fram á 20. öld og er ekki al-
dauða enn. Sjálfur hefi ég heyrt hann af vörum roskins fólks
í Eyjafirði (norðan Akureyrar). Mér eru einnig kunnar þrjár
heimildir að norðan um það, að hönum var notað sem nefni-
fall. Eftir Skagfirðingi er þetta haft: „Hönum þolir það nú,
kjafturinn á mér“. Eftir Ólafsfirðingi hefi ég heyrt þetta:
„Hönum rak aujað (svo!) á sér upp í hornið á mér“. Og vísu
kann ég úr Svarfaðardal, orta í fullri alvöru, þótt kjánaleg só,
þar sem orðmyndin hönum er notuð sem nefnifall:
Þorvaldssonur þreytir sund
þrettán sinnum meir,