Skírnir - 01.01.1957, Page 86
84
lvar Orgland
Skírnir
það vitna líka tónar hans greinilega. — Vinje-söngvarnir eru
með því bezta, sem Grieg hefur skapað. Hann taldi þá sjálf-
ur skrifaða með hjartablóði sínu. — Á hinn bóginn voru að-
eins fáir, sem höfðu fullan og réttan skilning á þessum söngv-
um. 1 hinum stóra menningarheimi eru þeir enn þá meðal
þeirra tónverka Griegs, sem minnst eru þekkt. — Að mörgu
leyti er það vissulega hinum lélegu ljóðaþýðingum að kenna.
Grieg sjálfur var alltaf mjög næmur fyrir orðblænum, að geta
tjáð í tónum sínum það, sem innst og dýpst hefur vakað fyrir
skáldinu. — Til að bjarga sumum af þessum tónsmíðum frá
afskræmandi þýðingum bjó Grieg tvær þeirra, Váren og Den
særde, fyrir strengjahljómsveit. Til frekari skilgreiningar
fengu þær þá heitin SíSasta voriS og Hjartasár. 1 þeim búningi
hafa þær borizt inn í hjörtu mannanna víðs vegar um heim.
— En því má ekki gleyma, að það er við ljóð Aasmund Olavs-
son Vinjes, sem allar þessar skínandi perlur tónlistarinnar
voru samdar. Þær eru tengdar ljóðunum, eins og ófædd perl-
an skel sinni. — Þrátt fyrir úfið haf máldeihmnar í Noregi,
má líka fullyrða þetta: Hver einasti sannur Norðmaður elsk-
ar Vinje-söngvana. Þeir eru hluti af honum sjálfum og tengja
oss saman, sál við sál, eins og fegurstu ljóð Jónasar Hall-
grímssonar bergmála í hjörtum allra góðra Islendinga. —
Vinje-söngvarnir munu lifa máldeiluna og liljóma að lokum
í því musteri, þar sem allir Norðmenn geta tekið undir af
heilum hug og hindrunarlaust, þó að öll þjónustan fari fram
á hinni heimaþroskuðu þjóðtungu. -—■ Á þeim degi rætist
ekki aðeins draumur þeirra Wergelands og Aasens, Vinjes
og Garborgs, Aukrusts og fleiri skálda, heldur draumur helzta
tónskálds vors, Edvards Griegs. — Á þeim degi kóróna Fjöln-
is-menn okkar verk sitt.
1 lífi Edvards Griegs var oft þrútið loft og þungur sjór.
Hann átti með köflum mjög bágt með að vinna, og orsök þess
er líklega hið dapra sálarástand, sem ósjaldan þjáði hann og
lamaði heilsu hans. Frá því að brjósthimnubólga eyðilagði
annað lunga hans, þegar hann var 17 ára gamall, var Grieg
fremur heilsulítill; en hjarta hans var sterkt og starfsorka
hans einstök. 1 hinni skapandi og túlkandi ástríðu virtist hann