Prestafélagsritið - 01.01.1930, Blaðsíða 52

Pr«jtafél*g«ritiö. Kirkjan 09 þjóðfélagsvandamálin.
45
benti á mjög áhrifamikinn hátt á, að sameignarfyrirkomulag
væri eina bjargráðið til þess að firra þjóðfélögin þeim vand-
ræðum, sem stafaði af samkepninni, og varðveita sátt og sam-
lyndi með mönnunum. Ennfremur mætti nefna Isidor frá
Sevilla og Decretum Qratiani, þar sem því er haldið fram,
að séreign stafi frá syndafallinu. Fleiri ltirkjufeður halda fram
hinu sama. En með því er beinlínis sagt, að eignaréttur sé
synd og leiði til syndar. Mörg ummæli kirkjufeðranna eru líka
svo skýr að ekki verður deilt um, hver sé skoðun þeirra í
þessum efnum1)- En trúin á kommúnismann var í þann veg-
inn að koma kirkjunni í alvarlega klípu. Vmsir einstaklingar,
og jafnvel stéítir, urðu heillaðir af ágæti kommúnismans og
vildu framkvæma þá hugsjón. Fór þá sem oftar, að erfitt
reyndist að færa hugsjónina í veruleika. Þannig neyddist
Ágústínus til þess að skrifa kröfíuglega á móii bændunum
(411), er þeir ætluðu að fara að framkvæma kenningu hans,
alveg eins og Lúther rúmlega 1100 árum síðar. Þegar frarn
Iíða stundir féll að mestu niður öll gagnrýni á séreign, unz
Tómas frá Aquino setur fram kenningu sína um eignaréttinn
undir áhrifum frá Aristoteles og hinum rómverska rétti (jus
Romanum). Þar heldur Tómas fast við skoðunina um náttúru-
réttinn (jus naturale), en gildi sitt öðlist hann af almennum
mannlegum rétti (jus gentium), sem er einn hluti náttúrurétt-
arins og hefir, samkvæmt skynsamlegu vifi, inni að halda alt
það, sem er alment viðurkent og talið nauðsynlegt fyrir sam-
1) „Notkun allra hluta ! þessum heimi á að vera öllum sameiginleg.
Það er óréttlætið, sem kemur einum til að segja: Þetta er mitt. ... Af
því slafar alt sundurlyndi milli mannanna" (Rómv. Klemens). — „Sam-
eign allra hluta er það sætasta sem til er“. „Þetta mitt og þitt á rætur
sínar í hinu synduga eðli mannanna" (Decr. Gratiani). — „Guð hefir
skapað mennina til bróðurlegs samfélags. ... Alt er þessvegna sameig-
inlegt, og auðmennirnir eiga ekki að sækjast eftir meiru en aðrir".
»Einkaeign er óréttmæt samkvæmt náttúrlegum rétti" (Klemens frá Alex-
andríu). — „Náttúran gefur öllum mönnum allar gjafir sameiginlega. Guð
Þefir í raun og veru skapað alla hluti til þess að menn færðu sér þá
sameiginlega I nyt, og jörðin yrði sameign allra" (Ambrósíus). — „Auö-
■naðurinn er annaðhvort óréttlátur eða erfingi óréttláts manns" (Tertúllían).