Prestafélagsritið - 01.01.1930, Qupperneq 112

Prfliíatélaptriiið.
Rómversk-katólska kirkjan.
103
brátt í ljós. Annars vegar fekk Maríu-dýrkunin nú meiri byr
en nokkru sinni fyr og nýjir Maríu-helgidómar komu upp
(t. a. m. í Lourdes í Pýreneafjöllum), sem katólskir menn sóttu
heim svo þúsundum skifti á hverju ári. Og lotningin fyrir páf-
anum óx að miklum mun, svo að pílagrímar sóttu hinn heil-
aga stað heim í stórum hópum, og af fjölda manna var Píus
IX. haldinn heilagur maður þegar í lifanda lífi.
En einmitt þá er hin rómverska kirkja virtist hafa náð há-
marki veldis síns gerðust þeir viðburðir, er sýndu hér 6em
oftar að dramb er falli næst.
III.
Því meiru sem katólsku kirkjunni tókst að ná aftur af sínu
forna valdi og því íhaldssamari sem hún varð og fjandsam-
legri gegn öllum frelsishreyfingum, því óhjákvæmilegra var,
að til opinnar baráttu leiddi með henni og frelsisstefnunni,
sem ekki hafði tekist að bæla niður, en efldist ár frá ári um
allan hinn mentaða heim. Þetta var með ári hverju sýnilegra
meðan Píus IX. sat á stóli Péturs. Og naumast verður öðru-
vísi á það litið en sem kaldhæðni örlaganna, að þetta skyldi
til fulls koma í ljós árið 1870, einmitt sama árið, sem páfa-
fylgisstefnan verður að heita má einvöld innan rómversk-
hatólsku kirkjunnar.
Á Ítalíu hafði hin frjálslynda þjóðræknishreyfing farið mjög
vaxandi síðan 1848, eftir að Viktor Emanúel hafði gerst kon-
ungur í Piemontríkinu og Cavour ráðgjafi hans. Og horfurnar
urðu með ári hverju ískyggilegri fyrir aðsetursstað páfans,
sjálfa Rómaborg. Því að hið stjórnlega takmark konungs var
að sameina Ítalíu í eitt ríki og gera Róm að höfuðborg þess.
Ennfremur vildi hann aðskilja ríki og kirkju eða, eins og
Cavour orðaði það, koma á fót »frjálsri kirkju í frjálsu ríki«.
Árið 1861 var svo langt komið, að hátíðlega var tilkynt, að
k'ð nýja konungsríki Ítalía væri sett á stofn. Aðeins kirkju-
ríkið (Latíum og Róm) var undanskilið. Páfinn hafði ekki
ulljað sleppa konunglegu valdi sínu og með hjálp Frakka
tókst honum nokkur ár enn þá að halda því landi, sem hann