Prestafélagsritið - 01.01.1930, Blaðsíða 101
92
Jón Helgason:
Prestafélagsritið.
hjá hinum nýja páfa (Gregor XVI.), máttu ekki heyra neina
tilslökun nefnda mótmælendum í vil. Þá tók stjórnin upp nyja
aðferð til að ná takmarki sínu. Arið 1834 gerði hún samning
við Kölnar-erkibiskup í þá átt, að engar hömlur yrðu lagðar
á hjúskap hjóna, er hvort fylgdi sinni trúarjátningu, enda þótt
þau skirðust við að heita því, að börn, sem þau eignuðust,
yrðu uppalin í katólsku. Samskonar samningum tókst að ná
við biskupana í Miinster, Trier og Paderborn. En tveim árum
síðar settist nýr maður í erkibiskupsstólinn í Köln, Clemert
von Droste-Vischering. Þessi erkibiskup var hinn fjandsamleg-
asti í garð sérhverrar tilhliðrunarsemi við mótmælendur í hjú-
skaparmálum, hélt fast fram, að hjúskaparákvæðum Trient-
fundarins væri fylgt og reyndist í öllum greinum ósveigjan-
legur páfafylgismaður. Prússastjórn þóttist, er hún skipaði
hann erkibiskup, hafa fengið vissu fyrir því, að hinn nýji erki-
biskup væri fús að halda gerða samninga við fyrirrennara
hans. Þegar hann því nú fastlega skoraðist undan að taka
nokkurt tillit til slíkra samninga, dæmdi stjórnin framkomu
hans sem rof á samningi og ótilhlýðilegan mótþróa, svifti
hann embætti og varpaði honum í fangelsi. Við páfahirðina
komst allt í uppnám út af þessu og katólskir þegnar Prússa-
konungs æstust mjög. Höfðu þeir í hótunum við stjórnina, ef
Droste yrði ekki látinn laus. Enn æstari urðu menn þó, er
annar erkibiskup, Dunin frá Posen-Gnesen, var fangelsaður
tveim árum síðar fyrir líkar sakir. Nú risu upp hinir katólsku
biskupar allir nema furstabiskupinn í Breslau, Sedlnizky greifi,
og lýstu yfir fullu fylgi sínu við páfabréfið. Komst ekki friður
á fyr en Friðrik Vilhjálmur IV. konungur komst til valda og
lét Dunin lausan og nokkuru síðar Droste, hinn síðarnefnda
þó með því skilyrði, að hann tæki biskupinn í Speier, Grissel
að nafni, sér fyrir aðstoðarbiskup og léti hann aðallega fara
með erkibiskupsvöldin. En í aðalatriðinu varð sigurinn páfa
megin, því að Prússastjórn hafði orðið að falla frá þeim kröf-
um sínum, sem deilurnar höfðu spunnist út af. A sama tíma
var einnig í öðrum þýzkum löndum háð barátta um hjúskap
persóna, er hvor fylgdi sinni trúarjátningu, og höfðu þeir betur