Prestafélagsritið - 01.01.1930, Blaðsíða 127
118
Jón Helgason:
Prestafélagsritið.
þaðan affur. Hann hélt því fram, að guðfræðin ætti að vera
frjáls og öllu óháð í starfi sínu. Hann ritaði á móti Mercier
kardínála harðort rit, »Miðalda-hugsunarháttur* (Medievalism),
þar sem hann kendi, að viðleitni rómversku kirkjunnar í því
að gera alla eins (uniformitet), væri hættulegri en sundrungin,
sem mótmælendur hefðu vakið, sem þó hefði verið lífsvottur.
Hvar endar páfadýrkunin? »Eigum vér ef til vill að trúa því,
að páfinn sé yfirnáttúrlega getinn í móðurlífi?* Þó vill Tyrrel
ekki snúa baki við katólsku kirkjunni; þrátt fyrir alla páfa og
allar bannfæringar, eigi hann hvergi heima nema þar. En
Tyrrel var bannfærður og dó í banni. Honum var dánum
jafnval neitað um leg í katólskum kirkjugarði og var því
jarðaður í mótmælenda-kirkjugarði. í síðasta riti sínu, er kom
út eftir að hann var dáinn, »Christianity at the Cross-Roads«
varar hann róttæka »modernista« mjög við því að lenda í
öfgum. Við persónu Jesú skilji leiðir; Kristur með sínum
heimsslita- og endurkomuvonum og sakramentum heyri ka-
tólskunni óaðskiljanlega til; en róttæka mótmælendastefnan
aftur á móti geri Krist að prófessor í staðinn fyrir að spá-
manni. Vinur Tyrrels, Friedrich von Miigel barón, austurrískur
að ætt, en uppalinn í Englandi, hefir til þessa haldið áfram
viðleitni modernista-stefnunnar í að umbæta katólskuna, en
lítið unnist á. Hiigel hefir þó fengið að lifa óáreittur þrátt
fyrir skoðanir sínar, sem hann aldrei hefir farið dult með, en
hann er líka leikmaður og kirkjunni því hægra um vik
að loka augunum fyrir frábrigðilegum skoðunum þessa eðal-
lynda, guðhrædda og djúphugula vísindamanns, sem þrátt fyrir
alt vill vera hlýðinn sonur kirkju sinnar.
Sem vænta mátti, og þegar er tekið fram, gat páfanum, svo
rígbundinn sem hann var páfafylgis-stefnunni, ekki fallið stefna
modernista í geð. Því að þótt þeir vildu af hjarta vinna hinni
rómversku kirkju gagn, en ekki tjón, þá voru þeir of kæru-
lausir um erfðakenningu kirkjunnar og of frekir í kröfum sín-
um um fullkomið sjálfræði til vísindalegra rannsókna, til þess
að maður, ekki djúphugulli eða lærðari en Píus X. páfi og
þó jafn ráðríkur og hann var, gæti felt sig við það. Hann