Prestafélagsritið - 01.01.1930, Blaðsíða 149
140
Sigurður Einarsson:
PrestafélajiíritiB.
alla persónu lærisveinsins, og jafnframt vanrnátt sinn til þess
að verða fullkominn skóli í nútímamerkingu. Með því eru í
raun og veru viðurkendar takmarkanir á getu skólans, sem
mörgum skólamönnum er illa við að játa. Og þó er skylt að
geta þess, að tilfinningaviðhorf eins og það, er hér ræðir um,
og sem upprunalega er trúarlega mótað, virðist einatt geta
beinst að einhverju öðru, t. d. einhverri hugsjón, ástundan
einhverrar fræðigreinar eða listar, án þess að það virðist
valda neinum klofningi eða bresti í persónuleika eða skap-
ferli. Slíkra bresta verður einkum vart, þar sem barnið gengur
í skóla, sem annaðhvort er óvirkur um trúarbrögð eða beint
fjandsamlegur þeim, en elst hins vegar upp á trúuðu heimili,
verður stöðugt fyrir trúarlegum áhrifum og er næmt fyrir þeim.
Slíkt er algengt í löndum, þar sem skólarnir sinna ekki trúar-
brögðum, og getur orðið barninu hin mesta þjáning. Það
veldur misræmi í uppeldisáhrifum, sem barnið ræður ekkert
við. Það sem er sannleikur heima, er hindurvitni eða mark-
leysa í skólanum. Viðkvæmum börnum og íhugulum verður
þetta einatt hin mesta kvöl, og leiðir stundum til sljóleika og
kæruleysis, bæði um námið og trúarbrögðin.
Það, sem hér hefir verið sagt á aðeins að sýna, hverjir
vankantar geta verið á því, að skólinn leiði trúarbrögðin al-
gerlega hjá sér. Annarsstaðar er það svo, eins og t. d. hér
á landi, að trúarbrögðin eru tekin með, sem hluti af starfi
skólans og viðfangsefni. Eg hefi áður bent á það með nægi-
legum rökum, að þeim er engan veginn ætlað að sitja þar
við háborðið. Ef leita skal tilgangs af hálfu þjóðarinnar og
stjórnarvaldanna á bak við þá ráðstöfun að kenna kristin
fræði í skólum, þá hlýtur það að vera ósk um, að börnin fái
kristilegt uppeldi, og viðurkenning þess, að uppeldistakmarki
skólans verði ekki náð, nema Iögð sé rækt við trúarlíf barns-
ins og siðgæði. Raunar mætti draga í efa, hve alment menn
gera sér ljóst, að í því felst slík viðurkenning. En á meðan
að þetta ákvæði stendur í fræðslulögum og reglugerðum,
þykir mega álykta að svo sé.
Þá er að gera sér þess grein, hvernig skólinn vinnur að