Prestafélagsritið - 01.01.1930, Blaðsíða 108
PrtifiMlagiritiB.
Rómversk-kaiólska kirkjan.
99
geti sætt sig við, eða eigi að sætta sig við, framfarirnar í
heiminum, frjálshyggjustefnuna og siðmenningu vorra tíma.
En mestur varð sigur páfafylgis-stefnunnar innan rómversku
kirkjunnar, er viðurkend fékst á Vatikan-kirkjuþinginu 18.
júlí 1870 trúarsetningin um óskeikun páfans. Sú kenning átti
að vísu rætur að rekja langar leiðir aftur í tímann og var
örlagaþrungin afleiðing margra alda undanfarandi þróunar
hinnar rómversku kirkju-kenningar. Fyrsta votts hennar verður
vart í baráttu kirkjunnar við gnóstíka, þar sem trúarinnar
menn skírskotuðu til hinnar postullegu erfikenningar, gagnvart
gjörræðilegum biblíuskýringum villumanna þessara, og þá sér-
staklega til biskupanna í hinum >postullegu sætum* (sedes
apostolicæ), þ. e. þeim stöðum, er í öndverðu hefðu átt postula
í biskupssessi, en meðal þeirra var fyrst og fremst að telja
Rómaborg. Hin sívaxandi þörf á hlutlægri tryggingu fyrir
sannleikanum, Ieiddi af sér, að erfðakenningin munnlega
var sett jafnhliða ritningunum og í reyndinni tekin fram yfir
þær, þar sem skýra átti ritningarnar eftir erfðakenrringunni.
Framan af átti sér að vísu allmikill reipdráttur stað raeð þess-
um bæjum, sem nefndust postulleg sæti, um það hverjum þeirra
kvæði mest að, en fyrir stuðning allsherjar-kirkjufundanna
náði sú skoðun smámsaman festu, að Rómaborgar-biskup yrði
að álítast fyrir öllum öðrum biskupum, og varð niðurstaðan
8Ú, að ályktanir kirkjufundanna gætu því aðeins talist gildar,
að Rómaborgar-biskup samþykti þær. Að vísu var ekki hægt
að neita því, að menn hefðu á miðöldunum aftur og aftur
kollvarpað ályktunum bæði páfa og kirkjufunda, en Tríent-
fundurinn samþykti engu að síður þá kenningu, að ritningunni
og óskrifuðum erfðakenningum kirkjunnar skyldi gert jafn hátt
undir höfði og auðsýnd sama lotning. Það stoðaði ekki, að
rnótmælenaur færðu sönnur á, að í fjölda atriðum væri erfða-
kenningin ait annað en postulleg og meira að segja sögulega
röng, eða sýndu með dæmum úr sögu páfadómsins, að páf-
unum hefði einatt skjátlast í úrskurðum og þeir ratað í villu
(k d. páfar eins og Liberius, Hormisdas, Virgilius, Honorius I.,
Johannes XXII. o. ý. a.). Rómverska kirkjan tók sér það sízt