Prestafélagsritið - 01.01.1930, Blaðsíða 152
Prestafélagsritið.
Trúarbragðafræðsla í skólum.
143
þarf enginn að ætla, að það hafi verið háskalegt frjálslyndi í
trúarefnum, sem gerði trúfræðsluna í ýmsum skólum svo
áhrifalitla fyr og síðar, heldur þvert á móti.
Nei, það sem gerir trúarbragðafræðsluna í skólunum svo
gagnslausa, sem oft vill raun á verða, mundi framar öðru
einkum vera það, að það er reginbil á milli þess takmarks,
sem stefnt er að með henni annars vegar, og þess uppeldis-
takmarks í heild sínni, sem skólinn miðar að, og þess lífs,
sem er lifað í honum hins vegar. Með öðrum orðum: Tak-
markið með trúarbragðafræðslunni og megintakmark skólans,,
falla ekki saman nema að örlitlu leyti. Takmark skólans er
að veita vissa fræðslu, leikni og tækni. Takmark trúarbragða-
fræðslunnar að efla til vaxtar göfugan, samræman og sið-
ferðisbundinn persónuleik. Starfi skóla með ríkjandi fyrir-
komulagi er hagað í samræmi við hið fyrra, þar sem það er
þá ekki úrelt með öllu, eins og víða vill brenna við. Síðara
takmarkið hverfur í reyndinni sýnum, en trúarbrögðin verða
fræðsluefni, sem veitt er til nemandans í farvegum ákveðinna
starfshátta og fyrirkomulags. Hér við bætist enn, að hvar-
vetna má greina sterka hneigð til þess að gera skólann það,
sem kallað er »skóli fyrir lífið«, þ. e. kenna sem mest af
hagnýtilegri fræðslu og seljanlegri leikni. Vér verðum að
skoða skólana, eins og hvert fyrirbrigði nútíma þjóðfélagsins, í
sambandi við hagfræðileg lögmál. Skólinn er háður því lög-
máli að verða að gera það hráefni, sem í mannlegum hæfi-
leikum felst, að svo seljanlegri og arðbærri vöru, sem auðið
er, og gera það á sem skemstum tíma. Mönnum dylst þetta
að jafnaði og halda, að fyrir skólunum vaki sérstæð menn-
ingarhugsjón. En svo er ekki, og verður það meðal annars
ljóst af því, að notagildi og gagnsemi barnaskóla og lægri
skóla, er yfirleitt miðuð við þennan hagræna árangur og sjaldan
neitt annað. En þetta veldur því meðal annars, að hið eigin-
lega takmark trúarbragðafræðslunnar þokar enn þá meir en
ella myndi. Og það má í rauninni svo að orði kveða, að það
sé algerlega fyrir borð borið. Þess sér ekki vott í megin--