Skírnir - 01.01.1957, Page 7
EINAR ÓL. SVEINSSON:
SKÁLDIÐ SEM SÁ HINA HREINU FEGURÐ.
I
1 Kveðju Islendinga til Alberts Thorvaldsens haustið 1838
kveður Jónas Hallgrímsson m. a. svo að orði:
Veitti þér fulla
fegurð að skoða
himna höfundur,
heimi veittir þú.
Stundum ber það við, að listaverk vekur í huga manns þá til-
finningu, að þar birtist honum hin fulla fegurð, hin hreina
fegurð. Áhorfandi, lesandi, áheyrandi veit vel, að listin er
með mörgu móti, en það er eins og allt þoki um stund til
hliðar, allt annað en þessi opinberun fegurðarinnar, hinnar
hreinu fegurðar, og hann freistast jafnvel í svip til að segja:
Það er nóg!
Grísk líkneskja, tónverk eftir Mozart hefur áhrif á mann,
hverrar þjóðar sem er. 1 orðlistinni getur einnig stundum að
líta það, sem kalla má hreina fegurð, en orðlistinni er mark-
að þrengra svið að því leyti, að til að skynja fegurð hennar
þarf skilning á leyndardómum þess máls, sem verkið er ort
eða ritað á. Kvæði Jónasar Hallgrímssonar era nær óslitin
opinberun hreinnar fegurðar, en hann orti á máli lítillar þjóð-
ar, og því er fáum kunnugt utan landsteinanna, hvílíkur
hann var.
Þegar ég tala hér um hreina fegurð, þá kynni mönnum að
koma til hugar filabeinsturninn, sem stundum er talað um
og komizt svo að orði, að sum skáld loki sig inni í til að losna
Erindi flutt á bókmenntakynningu stúdentaráðs í Háskóla fslands á
hálfrar annarar aldar afmæli Jónasar Hallgrimssonar, 16. nóvember 1957.
Á eftir erindinu voru lesin nokkur kvæði Jónasar, sbr. bls. 14.