Skírnir - 01.01.1957, Blaðsíða 26
24
Einar Haugen
Skirnir
national Journal of American Linguistics saman við góða
kennslubók. Vísindamönnum er i sjálfsvald sett að ganga
fram hjá þörf nemandans fyrir að fá námsefnið búið upp í
hendur sér stig af stigi; þeir leggja áherzlu á að vera gagn-
orðir í framsetningu og tæmandi í lýsingu sinni, en það er
hvort tveggja líklegt til að verða nemandanum að fótakefli.
Kennslubókarhöfundi má líkja við verkfræðinginn, sem tekur
hinar vísindalegu upplýsingar og vinnur úr þeim verklýsingu,
er verkamennimir geta farið eftir.
En hvert er hlutverk kennarans i brúarsmíði okkar? Hon-
um má helzt líkja við verktakann, sem tekur að sér sjálfar
byggingarframkvæmdirnar. Hann er sá, sem verður að þekkja
allar aðstæður í reynd — kostnaðinn við efni og vinnu, mark-
aðsþróun, hvort eiga megi vísan stuðning samfélagsins við
framkvæmdimar, og það, hve mikilli umferð megi búast við
um brúna. Hann verður að hafa verkstjórn á hendi og sjá um,
að fyrirmælum verkfræðingsins sé hlýtt. A sama hátt og verk-
takinn þarf ekki að vera maður á borð við Einstein, þannig
þarf kennarinn ekki að vera málvísindamaður; en því meira
sem hann veit, því skynsamlegri tökum getur hann tekið ætl-
unarverk sitt og þeim mun betri verða horfurnar á því, að
vel takist. Er bezt lætur, verður hann raunvísindamaður á
sviði tungumála, sem hefir að bakhjarli víðtækari þekkingu
en þá, er að öllum jafnaði er tiltæk þeim, sem eitthvert mál
hefir talað frá blautu barnsbeini, hversu vel menntaður sem
hinn síðamefndi kann að vera.
Það, sem ég hefi viljað sýna fram á með samanburði mín-
um við verkfræðina, er, að málvísindamenn em ekki sérfræð-
ingar í kennsluaðferðum. Ég hefi þekkt bæði góða og lélega
kennara meðal málvísindamanna, og þær kennslustundir, sem
ég hefi sótt hjá málvísindamönnum, em mér hvorki minnis-
stæðar fyrir það, að þær bæm vott um kennslutækni þess, er
kenndi, né lifandi áhuga hans í kennslunni. Málvísindin sem
slík fjalla alls ekki um kosti einnar kennsluaðferðar fram yfir
aðra.1)
') Sbr. niðurstöður Johns B. Carrolls í The Study of Languages (Cam-
bridge, Mass., 1953), bls. 190—2.